دوره 10، شماره 4 - ( 1399 )
جلد 10 شماره 4 صفحات 316-305 |
برگشت به فهرست نسخه ها
1- دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت، تهران، ایران ، hamzenejad@iust.ac.ir
2- دانشکده هنر و معماری اسلامی، دانشگاه بین‌المللی امام رضا (ع)، مشهد، ایران
2- دانشکده هنر و معماری اسلامی، دانشگاه بین‌المللی امام رضا (ع)، مشهد، ایران
چکیده: (2161 مشاهده)
اهداف: مساله اصلی پژوهش، شناخت معیار‌های اصالت‌سنجی مساجد معاصر بر اساس شاخصه‌‌های بدست‌آمده است. شناخت اصالت‌‌ها به‌منظور اصلاح روند توسعه مساجد و الگوسازی برای طرح مساجد آتی یا طرح توسعه آنها است.
روش‌ها: روش پژوهش بخش شناسایی و استخراج شاخص‌ها، استدلال و تحلیل مصادیق با استفاده از نظرات گروه متمرکز کارشناسان و امتیازگیری بر اساس شاخصه‌ها است.
یافته‌ها: شاخصه‌‌های اصالت مساجد، در دو بعد محتوایی و کالبدی و شاخصه‌‌های محتوایی، همچون استفاده از نماد‌‌های آشنای تاریخی و عناصر طبیعت (نور و آب) و همچنین احترام به اجتماع و خلوت انسانی و ابعادی نمادین الهی فضا برای بیان ماهیت قدسی مساجد تنظیم شدند. شاخصه‌‌های کالبدی از سیاست‌گذاری کلی سازه و کالبد در صداقت ظاهر و باطن کار تا تزیینات و روسازی کاذب سنتی آغاز می‌شود و تا انتخاب الگوی سازگاری اقلیمی، الگوی زیبایی‌شناسی سنتی، جدید یا ترکیبی و الگوی کاربری و نوع دقیق سازه را شامل می‌شود. در هیچ یک از این موارد نباید متعصبانه نسبت به برتری گذشته یا امروز نسبت به هم قضاوت کرد، بلکه معیار سودمندی جامع آن در بهره‌مندی روحی و جسمی مخاطب است.
نتیجه‌گیری: تحلیل‌‌ها نشان‌دهنده تمایزات و اشتراکات عوامل اصالت مسجد هستند. مساجدی که در وجه محتوایی در کلیات طرح مسجد، بروز کالبدی بیشتری داشته، اصالت بیشتری داشته‌اند. مساجدی که از بعد محتوایی بر نماد‌ها تاکید داشته‌اند، ولی در کالبد، ضعف تجلی محتوا داشته‌اند، در رده متوسط جای گرفته‌اند. همچنین صرف رویکرد‌های معماری پایدار، تاکید بر دگرگونی فرم‌‌های نمادین و ساختارشکنی در طرح بدون توجه به ابعاد محتوایی، سبب افزایش اصالت نشده است.
روش‌ها: روش پژوهش بخش شناسایی و استخراج شاخص‌ها، استدلال و تحلیل مصادیق با استفاده از نظرات گروه متمرکز کارشناسان و امتیازگیری بر اساس شاخصه‌ها است.
یافته‌ها: شاخصه‌‌های اصالت مساجد، در دو بعد محتوایی و کالبدی و شاخصه‌‌های محتوایی، همچون استفاده از نماد‌‌های آشنای تاریخی و عناصر طبیعت (نور و آب) و همچنین احترام به اجتماع و خلوت انسانی و ابعادی نمادین الهی فضا برای بیان ماهیت قدسی مساجد تنظیم شدند. شاخصه‌‌های کالبدی از سیاست‌گذاری کلی سازه و کالبد در صداقت ظاهر و باطن کار تا تزیینات و روسازی کاذب سنتی آغاز می‌شود و تا انتخاب الگوی سازگاری اقلیمی، الگوی زیبایی‌شناسی سنتی، جدید یا ترکیبی و الگوی کاربری و نوع دقیق سازه را شامل می‌شود. در هیچ یک از این موارد نباید متعصبانه نسبت به برتری گذشته یا امروز نسبت به هم قضاوت کرد، بلکه معیار سودمندی جامع آن در بهره‌مندی روحی و جسمی مخاطب است.
نتیجه‌گیری: تحلیل‌‌ها نشان‌دهنده تمایزات و اشتراکات عوامل اصالت مسجد هستند. مساجدی که در وجه محتوایی در کلیات طرح مسجد، بروز کالبدی بیشتری داشته، اصالت بیشتری داشته‌اند. مساجدی که از بعد محتوایی بر نماد‌ها تاکید داشته‌اند، ولی در کالبد، ضعف تجلی محتوا داشته‌اند، در رده متوسط جای گرفته‌اند. همچنین صرف رویکرد‌های معماری پایدار، تاکید بر دگرگونی فرم‌‌های نمادین و ساختارشکنی در طرح بدون توجه به ابعاد محتوایی، سبب افزایش اصالت نشده است.
نوع مقاله: پژوهشی اصیل |
موضوع مقاله:
معماری اسلامی ایرانی پیشرو
دریافت: 1399/4/6 | پذیرش: 1399/5/12 | انتشار: 1399/6/15
دریافت: 1399/4/6 | پذیرش: 1399/5/12 | انتشار: 1399/6/15
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |