خاکسار ندا، صالحی نیا مجید، میرحسینی سیدمجتبی. بازشناسی عوامل سازنده سلسلهمراتب نوری در فضای معماری ایرانی- اسلامی. نقش جهان - مطالعات نظری و فناوری های نوین معماری و شهرسازی. 1399; 10 (4) :277-286
URL: http://bsnt.modares.ac.ir/article-2-42455-fa.html
1- گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران ، khaksarneda@gmail.com
2- گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران
3- گروه معماری، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران
چکیده: (5066 مشاهده)
اهداف: سلسلهمراتب نوری موضوعی فرعی اما بسیار تاثیرگذار در ادراک فضا و خلق تجربهای ناب در معماری است. سلسلهمراتب نوری به درجهبندی نور در فضای معماری اشاره دارد. درجهبندی نور، اولویتهای محتویات فضا را مشخص و رتبهبندی میکند و بدینگونه چشم مخاطب را در فضا هدایت مینماید. این موضوع در معماری ایرانی- اسلامی نیز بسیار اهمیت داشته و در ساخت بناها به شیوههای گوناگون از این عامل برای ایجاد فضای خوشایند بهره گرفته میشده است.
ابزار و روشها: بهمنظور شناسایی عواملی که به ایجاد سلسلهمراتب نوری کمک میکردند، از متخصصین حوزه معماری ایرانی- اسلامی به روش دلفی نظرسنجی شد تا در درجه اول عوامل سازنده و سپس نقش آنها را بهطور دقیق بهعنوان عامل بنیادی، اصلی یا مکمل شناسایی کنند. همچنین در انتها از متخصصین خواسته شد که نقش عوامل را در ایجاد سلسلهمراتب نوری با طیف لیکرت ۵درجهای رتبهبندی نمایند و نتایج با آزمون ویلکاکسون تحلیل شدند.
یافتهها: عوامل سازنده سلسلهمراتب نوری به سه دسته "عناصر نورگیر" (بازشو معمولی و بازشو مشبک)، "ارتباط با واسطه با فضای بیرون" و "تزیینات" قابل تقسیم هستند.
نتیجهگیری: متخصصین معتقد به تاثیر چشمگیر "بازشو معمولی" بهعنوان "عامل بنیادین" در سلسلهمراتب نوری هستند. همچنین "بازشو مشبک" و "فضای معماری" بهعنوان عوامل کنترلگر نور، هر دو بهعنوان "عامل اصلی" و تزیینات بهعنوان "عامل مکمل" برای شناسایی عوامل موثر در سلسلهمراتب نوری قابل شناسایی هستند.
نوع مقاله:
پژوهشی اصیل |
موضوع مقاله:
معماری اسلامی ایرانی پیشرو دریافت: 1399/2/9 | پذیرش: 1399/3/7 | انتشار: 1399/10/11