1- گروه معماری، دانشکده عمران، معماری و هنر، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2- گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه خاتم، تهران، ایران ، darabdiba@gmail.com
چکیده: (43933 مشاهده)
اهداف: فضا هسته اولیه و اصلی در چگونگی رخدادهای اجتماعی و فرهنگی است. همچنین ارتباط بین فعالیت و فضا بیش از آن که در خصیصههای فضا بهصورت انفرادی قابل تعریف باشد در ارتباطات موجود بین فضاها و نیز ارتباطات بین مخاطبان و تعاملات اجتماعی قابل درک و تعریف است. این پژوهش سعی دارد ضمن آشنایی با نظریه گراف و مبانی افزونه اسپیسسینتکس، با تشریح روابط ریاضی آن به ارزیابی معماری دوره قاجاریه پرداخته و رابطه بین همنشینی فضاها را در نمونهای از خانههای قاجاریه اصفهان (خانه جنگجویان) مورد ارزیابی قرار دهد.
روشها: روش بهکارگرفتهشده در این پژوهش، توصیفی- تحلیلی با راهبرد نمونه موردی است؛ که برای کمیکردن آن از افزونه گرسهاپر و اسپیسسینتکس بهره گرفته شده است. پژوهش پیش رو برای اولین بار به معرفی ارزش کنترل در فضا میپردازد که دلالت بر تطبیقپذیری فضا بهعنوان یکی از شاخصهای انعطافپذیری دارد.
یافتهها: حیاط بهعنوان نفوذپذیرترین فضا دارای بالاترین قابلیت در ایجاد انسجام فضایی و از بیشترین میزان کنترل بر دیگر فضاها برخوردار است و در نقطه مقابل فضاهای خدماتی از کمترین میزان انعطافپذیری برخوردار است.
نتیجهگیری: قرارگیری حیاط در لایههای میانی و ارتباط آن با فضاهای واسط از جمله راهروها، پلکان، فضاهای تقسیمکننده نقشی بیبدیل برای آن خلق کرده و منجر به انعطافپذیری آن در پیکرهبندی فضایی شده است؛ در حالی که در خانههای معاصر، قرارگیری حیاط در لایههای ابتدایی از اهمیت آن کاسته و این نقش به دیگر فضاها واگذار شده است.
نوع مقاله:
پژوهشی اصیل |
موضوع مقاله:
معماری اسلامی ایرانی پیشرو دریافت: 1399/4/2 | پذیرش: 1399/5/1 | انتشار: 1399/7/30