نقش جهان - مطالعات نظری و فناوری های نوین معماری و شهرسازی، جلد ۹، شماره ۳، صفحات ۰-۰
عنوان فارسی تجلی مفاهیم اسلامی و قرآنی در آثار دوره صفویه و قاجار (نمونه موردی مسجد-مدرسه چهارباغ و آستان شاه‌عبدالعظیم)
چکیده فارسی مقاله اهداف:
تجلی مفاهیم اسلامی و قرآنی در آثار دوره صفویه و قاجار، موضوعی بسیار مهم در درک معماری اسلامی ایرانی است. هدف اصلی از نگارش این مقاله نمایش تاثیر قرآن مجید در شکل دهی به آثار دوره صفویه و قاجار است.
روش ها:
این پژوهش با استفاده از روش تحلیلی-توصیفی و تحقیقات میدانی به مقایسه تطبیقی نقوش کاشیکاری دو بنای مهم از این ادوار می پردازد.
یافته ها:
یافته های پژوهش نشان می­دهد که در دوره صفوی رنگ­های غالب لاجورد و فیروزه­ای و در دوره قاجار زرد و نارنجی، درکاشیکاری غالب می باشند. خط غالب در مجموعه چهار باغ ثلث به همراه کوفی بنائی و در آستان حضرت شاه­ عبدالعظیم نستعلیق می باشد. نقوش هندسی و گیاهی هر کدام  مجزا و ساده درکاشی دوره صفوی دیده می­شود ولی در دوره قاجار، استفاده تلفیقی از نقوش گیاهی و هندسی با جزئیات فراوان دیده می­شود. با توجه به تاثیر هنر غرب بر روی هنر قاجار، نقوش آن از حالت روحانی خارج شده است و استفاده از نقوش طبیعت گرا مانند نقوش انسانی ،جانوری ،گل­ها و میوه­ها تحت تاثیر هنر غربی در هنر کاشیکاری معماری ایران به وجود آمدند؛ علاوه بر آن که قرآن مجید منبع الهام هنرمندان و طراحان آثار دوران اسلامی بوده اند.
نتایج:
مروری بر دو نمونه موردی مطالعه شده، مسجد-مدرسه چهارباغ و آستان شاه عبدالعظیم نشان دهنده آن است که آیات قرآن مجید را می توان منشا ایده پردازی هنرمند در درک آثار دوره صفویه و قاجار دانست.
 
کلیدواژه‌های فارسی مقاله قرآن مجید،آستان حضرت شاه‌عبدالعظیم،مسجد-مدرسه چهارباغ،دوره قاجار،دوره صفویه
عنوان انگلیسی (Case Studies: Chahar-Bagh school-mosque and Shah-Abd-ol-Azim Tomb)
چکیده انگلیسی مقاله Aims:
This paper is to show Islamic principles and Quranic verses in Safavid dynasty and Qajar dynasty masterpieces, especially in Case of Studies: Chahar-Bagh school-mosque and Shah-Abd-ol-Azim Tomb. Chahar-Bagh school-mosque is one of the masterpieces of Safavid Dynasty, and Shah-Abd-ol-Azim sainthood tomb is one of the most important buildings of Tehran. the centerpiece of its tiling ornament has accomplished in Qajar Dynasty. Methods:
Comparative analysis of tiling in these two buildings can help in recognition of them. This study compares these two buildings with analytical-descriptive, and survey research methods.
Findings:
Findings of this study indicate that the main difference between these two buildings’ tiling is in pattern and color. In the Safavid Dynasty, azure and turquoise colors are dominant, but in Qajar yellow, orange, pink and brown are seen the most. In Chahr-Bagh complex, Suls and Kufi-ye-Bannai typefaces are used to inscribe Quranic and religious anecdotes; in Shah-Abd-ol-Azim sainthood tomb Nastaliq typeface is used to inscribe anecdotes, holy names, craftsmen’s signatures, and describing date of building construction. Geometric and arabesque patterns in tiling decoration of the Safavid Dynasty are simple and separate; in the Qajar Dynasty, complex shapes made of geometric and patterns with elaborate and complicated details can be seen.
Conclusion:
A review of the two case studies studied, the Mosque-School of Chahar Bagh and Astan Shah Abdul Azim shows that the verses of the Holy Quran can be considered as the source of the artist's idea of understanding the Safavid and Qajar works.

 
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله Quran,Shah-Abd-al-Azim Tomb,Chahar-Bagh school-mosque,Qajar Dynasty,Safavid Dynasty
نویسندگان مقاله رضا منصوری | reza mansoori
PhD Architecture, Assistant Professor, Department of Architecture, Faculty of engineering, Ilam University, Ilam, Iran.
استادیار گروه معماری دانشکده فنی مهندسی دانشگاه ایلام ایران

طاهره نصر | tahereh nasr
Assistant Professor, Department of Architecture, Shiraz Branch, Islamic Azad University, Shiraz, Iran.
استادیار گروه معماری، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران.

محمد هادیان پور | mohammad hadiyanpour
PhD, Architecture Department, Art & Architecture Faculty, Tarbiat Modares University,Tehran, Iran
دکترای معماری دانشکده هنر و معماری دانشگاه تربیت مدرس

نشانی اینترنتی http://journals.modares.ac.ir/browse.php?a_code=A-10-34192-1&slc_lang=fa&sid=2
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات