۹ نتیجه برای میراث معماری معاصر
فاطمه کریمی، سمانه جلیلی صدراباد، فاطمه برجی،
دوره ۱۱، شماره ۲ - ( ۴-۱۴۰۰ )
چکیده
اهداف: خانه کاظمیان از بناهای تاریخی در شهر تهران می‌باشد؛ که مورد مرمت و به خانه موزه تهران تغییر کاربری داده شده است. در این پژوهش، به ارزیابی و تحلیل میزان پایداری در تغییر کاربری خانه کاظمیان به عنوان نمونه ای از میراث معاصر تغییر کاربری یافته توسط سازمان زیباسازی شهر تهران و شهرداری تهران پرداخته شده است.
روش‌ها: این پژوهش کاربردی و شیوه جمع‌آوری داده‌های آن مطالعات اسنادی و میدانی است. ابتدا به مطالعه و بررسی اصول و شاخص‌های پژوهش پرداخته شده است. سپس جهت تحلیل شاخص‌ها در خانه کاظمیان به مشاهده و مصاحبه با ۱۵ نفر از کارشناسان و متخصصان این حوزه پرداخته شده است.
یافته‌ها: پایداری اجتماعی در سطح بالا به دلیل حفظ و تقویت حس زمان، حس مکان، سرزندگی اجتماعی و تجدید خاطرات جمعی، پایداری کالبدی در سطح بالا، به دلیل تغییرات منعطف و حفظ اصول، ساختار و ارزشهای تاریخی- فرهنگی بنا، پایداری عملکردی پایین به دلیل تنوع پایین کاربری و فعالیت و تطابق پایین با نیاز ساکنان بافت پیرامونی، پایداری اقتصادی در سطح پایین به دلیل سودآوری اقتصادی پایین و پایداری زیست محیطی در سطح متوسط ارزیابی شده است.
نتیجه‌گیری: میتوان معیارهایی نظیر تغییر کاربری سازگار در خانه‌های تاریخی با رعایت اصول و فرایند مشخص، توجه به ارزشهای اجتماعی و فرهنگی بنا، توجه به ارزشهای زیست محیطی و ارزشهای بازار و ایجاد رونق اقتصادی مستمر را در ایجاد توسعه پایدار در خانه‌های تاریخی و حرکت در مسیر توسعه پایدار موثر دانست.
محمدمهدی مولائی، نعیمه جدیری حیدری، خیرالله همتی،
دوره ۱۱، شماره ۲ - ( ۴-۱۴۰۰ )
چکیده
اهداف
معاصرسازی خانه های تاریخی فرصتی برای توسعه گردشگری پایدار با هدف رونق بافت های باارزش فرهنگی و تاریخی است. هدف عملیاتی این پژوهش، بررسی یکی از بناهای تغییر کاربری یافته توسط سازمان زیباسازی شهر تهران و شهرداری تهران به نام عمارت ارباب هرمز است. پژوهش با تحلیل متغیرهای گوناگون نشان می دهد که این بنا به عنوان پتانسیلی برای ایجاد جاذبه گردشگری در فضاهای شهری، شهر تهران است.
روش‌ها
چارچوب مفهومی پژوهش بر اساس نظریه معماری سرآمد بنیان نهاده شده، از این رو ماهیتی اقناعی و مبتنی بر فرآیند طراحی معماری دارد. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی، تاریخی بوده و جمع‌آوری اطلاعات از طریق روش‌های اسنادی و کتابخانهای، و مشاهده تشخیصی در این محدوده صورت گرفته است.
یافته‌ها
یافتههای پژوهش نشان میدهد که سازمان زیباسازی شهر تهران در تغییر کاربری و بازکاربست همساز این بنا موفق بوده است، به گونه ای که امروزه یکی از قطب‌های گردشگری شهری در شمال شرق تهران، و مراکز ماندگار تبدیل به شده است.
نتیجه‌گیری
نتایج پژوهش بر اهمیت و تاثیر ابتکارِ عمل شهرداری تهران در تغییر کاربری خانه های تاریخی تهران حکایت دارد. این خانه ها در راستای سیاست‌های جاذب گردشگری شهری، عامل توسعه پایدار در بافت های کهن شهری محسوب می شوند. تبدیل میراث معماری معاصر به قطب گردشگری، عامل رونق مشارکت مدنی، اخلاق و رفتار اسلامی و ایرانی، بروز خلاقیت و توانایی مردم، ایجاد اشتغال پایدار، تحکیم روابط خانوادگی و توسعه مهارت های فرهنگی و اجتماعی است.
سارا فردپور،
دوره ۱۲، شماره ۳ - ( ۷-۱۴۰۱ )
چکیده
اهداف: طراحی معماری اصالت‌مدار با تأکید بر شناخت معنای اصیل معماری بومی قابل ارزیابی است. از این‌رو تعامل معانی گذشته و نوین معماری از طریق تداوم اصالت با استفاده از مصالح نوین، در دنیای امروز جایگاه بالایی دارد. این پژوهش با استفاده از اثرگذاری اصالت بر نمای ساختمان، به تبیین رابطه الگوهای اصیل گذشته در ساختار نماهای امروزی با مفاهیم نوین فناوری آینده می پردازد. الگوهای تعاملی که ساختارهای کالبدی و معنایی نمای ساختمانی را در معماری امروزین تداوم می‌بخشند. هـدف از ایـن مقالـه بازشناسی و تحلیل الگوهای روزآمد در تعامـل بـا دو مفهـوم اصالت گذشته و فنـاوری آینده در شیوه به‌کارگیری از مصالح در نماهای ساختمان‌های معاصر ایران است و در پی پاسخ به این سوال است که مفهوم "اصالت مندی" با "ساختار فناوریِ روزآمد" در نمای معماری همگام قدم برمی‌دارند یا در تقابلند؟
روش‌ها: به منظور رسیدن به اهداف پژوهش، فرآیند تحلیل و ارزیابی با انتخاب آثار شاخص معماری و نحوه استفاده از مصالح در نما پیش می‌رود. این پژوهش سعی دارد با مطالعات کیفی، نمای ساختمان‌های شاخص را از حیث مصالح مورد بررسی قرار داده و با بهره‌مندی از منطق فازی به عنوان یک تئوری سیستماتیک، به ارزیابی میزان تعامل مصالح و اصالت نمای ساختمان پرداخته است.
یافته‌ها: ابتدا تعدادی از آثار الگوگرا و اصالت‌مدار با هدف شناخت مصالح نوین مورد تحلیل قرار گرفت، سپس چگونگی تجلی شاخص‌های اصیل در طرح نما به تفکیک مطالعه شد. در انتها حضور مفهوم گذشته در فرآیند بهرهگیری از مصالح در نما مورد ارزیابی قرار گرفت.
نتیجه‌گیری: دستاوردهای پژوهش نشان‌دهنده آنست که به‌کارگیری مصالح سنتی در کنار فناوری روزآمد؛ روند تعاملی‌ای میان الگوهای اصیل گذشته و رویاهای آینده برقرار می‌کند. الهام از الگوهای اصیل و پایدار معماری ایرانی با بیان امروزی، رویکردی موثر در خلق معماری سرآمد است.
سیدمهدی خاتمی،
دوره ۱۲، شماره ۳ - ( ۷-۱۴۰۱ )
چکیده
اهداف: موضوع هویت نماهای شهری یکی از مهمترین مسائل شهرسازی در ایران است که نظیر آن در کشورهای اروپایی و آمریکایی کمتر دیده میشود. علیرغم تبیین مسئله بحران هویت در نماهای شهری تهران در محافل نظری و مدیریتی، همچنان در عمل فاصله زیادی با نماهای مطلوب وجود دارد. در این راستا هدف پژوهش حاضر، شناسایی مهمترین گروههای موثر در فرایند شکلگیری هویت نماهای مسکونی در شهر تهران است.
روش ها: مقاله حاضر مبتنی بر مصاحبه با برخی صاحب نظران، بحثهای گروهی و مطالعات کتابخانهای است. از طریق مباحثه با برخی متخصصین در حوزه معماری و شهرسازی در دانشگاههای مختلف تهران و نهادهای مدیریتی، عوامل و کنشگران اثرگذار بر هویت جدارههای شهری تهران شناسایی شد و نحوه اثرگذاری آنها تحلیل گردید.
یافته ها: براساس یافتههای پژوهش، چهار گروه شهروندان، سرمایهگذاران، طراحان و مدیریت شهری به عنوان ذینفوذان اصلی در فرایند شکلگیری هویت نما شناسایی شدند و سهم هریک از آنها در ایجاد چالشهای هویتی در نماهای شهری تهران تشریح گردید.
نتیجه گیری: به منظور بهبود فرایند تولید نماهای با هویت میتوان برنامه و سیاستهایی را متناسب با هر یک از چهار گروه ذکر شده تدوین نمود. افزایش آگاهی عمومی و فرهنگسازی اولین گام مهم در زمینه حل این چالش است. از دیگر چالشهای مهم عدم تناسب دستمزد و کار حرفهای به علت عدم تناسب بین عرضه و تقاضا در عرصه طراحی است. در حوزه مدیریت شهری نیز بیتوجهی به مباحث طراحی شهری مانند ترکیب توده و فضا از جمله مسائلی است که باید مورد بازنگری قرار گیرد.
رضا منصوری، طاهره نصر،
دوره ۱۲، شماره ۳ - ( ۷-۱۴۰۱ )
چکیده
اهداف: در دوران همه گیری کرونا، بسیاری از کلاس های طراحی معماری به صورت مجازی برگزار شدند و در این دوران، بازدید از سایت طراحی به عنوان یکی از مهمترین بخش های آماده سازی دانشجویان برای طراحی معماری نیز به صورت مجازی صورت می گرفت. هدف اصلی این مقاله تحلیل نقاط مثبت و منفی بازدید مجازی از سایت در میان دانشجویان معماری و تبیین مفهوم بازدید مجازی از سایت به عنوان ابزار یادگیری است.
روش‌ها: بازدید مجازی از سایت از نظر روش‌شناسی، با مفهوم مدل ۳۶۰ درجه شناخته می شود. از شرکت‌کنندگان (N=۱۴) خواسته شد تا بر اساس مفهوم مدل ۳۶۰ درجه به بازدید از سایت بپردازند. دانشجویان شرکت کننده، پس از آن در یک پس‌آزمون مورد ارزیابی قرار گرفتند. بر اساس این پرسشنامه، انگیزه و عواطف شرکت‌کنندگان، در کنار قابلیت استفاده از مدل مورد بررسی قرار گرفت.
یافته‌ها: تجربه بازدید مجازی از سایت نکات قابل توجهی را به همراه داشت که موجب شد برای درک آن ها، علاوه بر پرسشنامه استاندارد، مصاحبه های هدایت شده به صورت کیفی با شرکت کنندکان انجام شود. نتایج نشان از قابلیت اعتماد نتایج بازدید مجازی از سایت حکایت دارد، هرچند کاستیهایی را نیز نشان میدهد.
نتیجه گیری: بازدید مجازی از سایت به عنوان یک روش اکتشافی از مدل ۳۶۰ را تایید می کند. در نمونه ساختمان بهرنز هنرستان خیابان ری تهران، در حوزه ارزشهای ملموس، بازدید مجازی از سایت بسیار موفق بود، در حالی که درباره ارزشهای ناملموس میراث صنعتی مشترک ایران و آلمان موفقیت چندانی نداشته است.
هادی نادری، پیروز حناچی، حامد مظاهریان،
دوره ۱۳، شماره ۱ - ( ۲-۱۴۰۲ )
چکیده
اهداف: در حفاظت از آثار دارای اهمیت فرهنگی، شناسایی و ارزیابی گام پایه و به عبارتی نخستین گام در این عرصه به شمار می‌رود. با توجه به ویژگی‌های خاص میراث معماری معاصر، وجود چارچوب و مدلی برای فرآیند این ارزیابی ضروری و مؤثر می‌نماید. هدف از این پژوهش ارائه چارچوب پیشنهادی بر مبنای فعالیت‌ها، اسناد و پژوهش‌های انجام شده در این زمینه در بستر جهانی است.
روش‌ها: این پژوهش از روش توصیفی-تحلیلی و مبتنی بر مطالعه کتابخانهای و بر پایه استدلال منطقی شکل گرفته و در آن سه حوزه ثبت، شناسایی و ارزیابی آثار مدرن بررسی و چارچوب پیشنهادی بر پایه آن ارائه شده است.
یافته‌ها: در پژوهش حاضر، ضمن بررسی فعالیت‌ها و پژوهش‌های انجام شده، معیارهای مؤثر بر ثبت جهانی میراث معاصر حاصل از جنبش مدرن، چارچوب‌های شناسایی تماتیک تاریخی این آثار و روشی برای ارزیابی آثار و بناهای این دوران مورد بررسی قرار گرفته است. در پایان، بر پایه این موارد، مدل و چارچوب پیشنهادی فرآیند ارزیابی میراث معماری معاصر ارائه شده است. همچنین کاربرد آن در دامنه‌ای از آثار ایران بررسی شده است.
نتیجه‌گیری: وجود چارچوب فرآیند ارزیابی میراث معماری معاصر، امکان تدقیق و تسهیل در ارزیابی، شناسایی و ثبت این آثار را فراهم می‌آورد. چنین چارچوبی، با توجه به ماهیت معماری معاصر و اشتراکات آن در بستر جهانی، امکان تدوین در این بستر به عنوان چارچوبی کلی را داراست، ضمن اینکه لازم است قابلیت تطبیق و سازگاری با شرایط هر کشور یا منطقه را بر پایه ویژگی‌های تاریخی، فرهنگی و اجتماعی آن دارا باشد.
حامد عابدینی، سیمون آیوازیان، داراب دیبا،
دوره ۱۴، شماره ۳ - ( ۸-۱۴۰۳ )
چکیده
اهداف: فضاهای عمومی شهری که در تجربههای قرن اخیر شهرسازی ایران شکل‌گرفته‌اند، بخشی از حافظه تمدنی معاصر و بستر زیست اجتماعی شهری پس از تحولات مدرنیته هستند. معماری به عنوان یک مؤلفه شهری، پیوسته جایگاهی مؤثر بر کیفیت فضاهای عمومی و ارتقاء مدنیت در آن ها داشته که در دهههای اخیر به دلایلی نظیر غلبه بعد اقتصادی فضا و فرهنگ مصرف گرایی، این نقش کمرنگ شده است. هدف این پژوهش ارائه مدلی نظری در جهت تبیین جایگاه معماری در ارتقاء کیفیات کالبدی فضاهای عمومی است.
روش ها: پژوهش در قالب منطق پارادایمی اثباتگرایی، رابطه علت و معلولی میان عناصر معماری و کیفیات کالبدی فضای عمومی را بررسی کرده و با روشی توصیفی-تحلیلی به ارائه طرح نظری منسجم در این ارتباط می پردازد.
یافته ها: نظام کالبدی شهر در سه مقیاس کلان، میانی و خرد مورد خوانش قرار میگیرد. مقیاس خرد مربوط به چگونگی ایفای نقش معماری در کیفیت کالبدی فضاهای عمومی است. این نقش معماری از طریق پنج دسته کلی از عناصر کالبدی یعنی پیکره، توده و فضا دیالکتیک درون و بیرون، اندازه فضا، و مؤلفه‌های فضا صورت پذیرفته که به‌طور مستقیم بر سه دسته کلی از کیفیات کالبدی فضاهای عمومی یعنی ماهیت عناصر (دسترسی و انعطافپذیری)، روابط میان عناصر (محصوریت، پیوستگی، تحرک) و سکانسبندی (توالی، سلسلهمراتب، و تضاد و تباین) تأثیر میگذارد.
نتیجه گیری: معماری و فضای عمومی دو میراث مهم شهری معاصر هستند که در نظمی همپیوند بر یکدیگر تأثیرگذارند. بیان هویت شهر، در گرو برقراری نسبتی متناسب و صحیح بین نظام کالبدی معماری و کیفیت زیست اجتماعی در شهر است.
ملکا نگاری، جواد جوان مجبدی، الهام علوی زاده،
دوره ۱۵، شماره ۱ - ( ۱-۱۴۰۴ )
چکیده
اهداف: مسکن سالم و پایدار، هویت و همچنین کیفیت محیط نقشی کلیدی در بهبود سلامت اجتماعی دارد. این مقاله با بررسی مفاهیم مرتبط با کیفیت محیط به عنوان متغیر مستقل و سلامت اجتماعی به عنوان متغیر وابسته، به تحلیل تأثیر این عوامل در مسکن به عنوان بخشی از میراث معماری معاصر ایران می‌پردازد.
روش ها: پژوهش حاضر از لحاظ روش در زمره پژوهش‌های آمیخته (کیفی- کمی) است. از نظر روش گردآوری اطلاعات، در بخش کیفی از مصاحبه و روش گروههای بحث استفاده شد و در بخش کمی، دادهها از طریق پرسشنامه و به شیوه پیمایشی جمع‌آوری گردید. تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از نرم افزارهای SPSS و Lisrel با آزمون های معادلات ساختاری انجام گرفته است.
یافته ها: طبق نتایجی که از تحلیل فرضیه های این تحقیق بدست آمد، مولفه های کیفیت محیط شامل بعد اقتصادی، جنبه های انسانی- اجتماعی، جنبه زیست- محیطی، جنبه های عملکردی، فیزیکی واحد مسکونی، زیبایی شناختی ـ فرمی، جذابیت بصری، بهره گیری از عناصر طبیعی، نورپردازی، ایمنی، معنایی ـ ادراکی؛ بر ارتقاء سلامت اجتماعی در مجتمع های مسکونی شهر اردبیل تاثیر دارد و ترتیب اثرگذاری به ترتیب برابر با: بهرهگیری از عناصر طبیعی ۷۳/۰، بعد اقتصادی ۷۰/۰، بعد ایمنی ۶۵/۰،جذابیت بصری ۵۹/۰، کیفیت زیباییشناختی ـ فرمی ۵۳/۰، مولفه زیستمحیطی ۴۸/۰، جنبه های انسانی ـ اجتماعی ۴۷/۰، جنبه های عملکری و نورپردازی ۴۶/۰، مولفه های فیزیکی واحد مسکونی ۴۲/۰، می باشد.
نتیجه گیری: با توجه به این یافته ها می توان نتیجه گیری کرد که در جهت بالا بردن میزان سلامت اجتماعی در مجتمع های مسکونی باید به شاخص های کیفیت محیط و مفهوم مسکن سالم توجه بیشتری داشت.
حامد عابدینی، سیمون آیوازیان، داراب دیبا،
دوره ۱۵، شماره ۳ - ( ۱۰-۱۴۰۴ )
چکیده
اهداف: شهرک اکباتان تهران، به‌عنوان یکی از میراث‌های معماری معاصر ایران، با شبکه فضاهای عمومی ویژه خود همواره در کانون توجه بوده است. این پژوهش با هدف ارائه خوانشی تفسیری از نظام معنایی موجود در فضاهای عمومی این شهرک، بر اساس تجربه زیسته و تولید معانی توسط ساکنان آن، انجام شده است.
روش ها: پژوهش در چارچوب پارادایم برساختی-تفسیری و با استفاده از روش مردم‌نگاری انجام شده است. تجربه زیسته ساکنان فاز یک شهرک اکباتان با بهرهگیری از مشاهده و مصاحبه‌های میدانی بررسی شده تا سازه‌های معنایی تولید شده توسط آنها تحلیل و تفسیر گردد.
یافته ها: نظام معنایی فضاهای عمومی شهرک اکباتان بر اساس چهار عنصر معناساز شامل زبان، بستر، تاریخ و نشانه‌ها شکل گرفته است. فرایند تحلیل واحدهای معنایی و استخراج مضامین اولیه و اصلی، به استخراج سازه‌های معنایی انجامیده که ساختار کلی این نظام را تشکیل می‌دهند. این سازه‌ها عبارتند از: هویت متمایز فضایی از شهر، روایت‌گری و تجربه فضایی، مدنیت و کنشگری اجتماعی، خصلت تاریخی فضا و معماری بستر نقشآفرینی زندگی روزمره.
نتیجه گیری: تجربه زیسته ساکنان شهرک اکباتان بر اهمیت فضاهای عمومی در مجموعه‌های مسکونی و نقش آنها در تولید معانی اجتماعی و فرهنگی تأکید دارد. نتایج این پژوهش بیانگر اهمیت توجه به نظام تولید معنا در فضاهای عمومی است که میتواند به بهبود کیفیت
