دوره 8، شماره 2 - ( 1397 )
جلد 8 شماره 2 صفحات 79-71 |
برگشت به فهرست نسخه ها
1- ﮔﺮوه ﻣﻌﻤﺎری، داﻧﺸﮑﺪه ﻫﻨﺮ، داﻧﺸﮕﺎه ﺗﺮﺑﯿﺖ ﻣﺪرس، ﺗﻬﺮان، ایران
2- ﮔﺮوه ﻣﻌﻤﺎری، داﻧﺸﮑﺪه ﻫﻨﺮ، داﻧﺸﮕﺎه ﺗﺮﺑﯿﺖ ﻣﺪرس، ﺗﻬﺮان، ایران ، bemanian@modares.ir
2- ﮔﺮوه ﻣﻌﻤﺎری، داﻧﺸﮑﺪه ﻫﻨﺮ، داﻧﺸﮕﺎه ﺗﺮﺑﯿﺖ ﻣﺪرس، ﺗﻬﺮان، ایران ، bemanian@modares.ir
چکیده: (5581 مشاهده)
ﻣﻘﺪﻣﻪ: ﻣﺤﯿﻂ ﺿﻤﻦ آن ﮐﻪ ﻣﺘﺎﺛﺮ از ﺧﻮاﺳﺘﻪﻫﺎی اﻫﻞ ﺧﻮیش اﺳﺖ، در ﺷﮑﻞﮔﯿﺮی رﻓﺘﺎرﻫﺎی ﺧﺎص و ﺑﻪ دﻧﺒﺎل آن ﺑﺮ ﺗﺤﻮﻻت اﻧﺪیشه ﻫﺎی آﻧﻬﺎ ﻧﯿﺰ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﻣﯽﮔﺬارد. ﺑﺪین ﺗﺮﺗﯿﺐ ﻣﺤﯿﻂ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪﻋﻨﻮان یک ﻓﻀﺎی ﻣﺘﺬﮐﺮ ﻋﻤﻞ ﮐﻨﺪ و ﻣﻄﺎﺑﻖ دیدﮔﺎه اﺳﻼﻣﯽ ﺣﺲ ﺣﻀﻮر اﻟﻬﯽ یا ﻫﻤﺎن ﻗﺮارﮔﺮﻓﺘﻦ در ﻣﺤﻀﺮ اﻟﻬﯽ را ﺑﻪ اﻧﺴﺎن ﻣﺘﺬﮐﺮ ﺷﻮد. ذﮐﺮ در اینجا یادآوری ﻧﺎم ﺧﺪا در ﻗﻠﺐ و ذﻫﻦ اﻧﺴﺎن اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺗﻤﺎم ﻟﺤﻈﻪﻫﺎی زﻧﺪﮔﯽ ﺑﻪ داﺷﺘﻦ آن ﺳﻔﺎرش ﺷﺪه اﺳﺖ. ﻫﺪف ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﺮرﺳﯽ ﺗﺠﻠﯽ ذﮐﺮ در ﻓﻀﺎی ﻣﻌﻤﺎری اﺳﻼﻣﯽ- ایرانی از ﻃﺮیق ﺑﺸﺎرت و اﻧﺬار ﺑﻮد. در این ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﺎ ﺑﺮداﺷﺖ ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ از ﻗﺮآن و اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﻔﺎﺳﯿﺮ ﻣﻄﺮح، ﺗﻤﺎﻣﯽ آیات ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ واژهﻫﺎی ذﮐﺮ، ﺑﺸﯿﺮ و ﻧﺬیر اﺳﺘﺨﺮاج ﺷﺪ. روش ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺑﻪﺻﻮرت اﮐﺘﺸﺎﻓﯽ- ﺗﻔﺴﯿﺮی و ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻣﺤﺘﻮایی ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﺎ اﺳﺘﺪﻻل ﻣﻨﻄﻘﯽ، ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ ﻣﻌﺎدل ﺗﺒﯿﯿﻦ ﺷﺪ.
ﻧﺘﯿﺠﻪﮔﯿﺮی: ﺳﻄﻮح ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ از ﺑﺸﺎرت و اﻧﺬار وﺟﻮد دارد و اﻫﻤﯿﺖ اﻧﺬار ﺑﺮای ایجاد ﺗﺬﮐﺮ ﺑﯿﺶ از ﺑﺸﺎرت اﺳﺖ. در راﺑﻄﻪ ذﮐﺮ و ﻣﺨﺎﻃﺐ، ﻣﯽ ﺗﻮان از ﻃﺮیق ﺑﺸﺎرت و اﻧﺬار ﻓﻀﺎی ﻣﺘﺬﮐﺮ را ﺑﺮای ﻣﺨﺎﻃﺐ ﺑﻪ وﺟﻮد آورد. ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﯽ رﺳﺪ ﺑﺎ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﺳﻄﻮح ﺗﺬﮐﺮ در ﺳﻪ ﺳﻄﺢ، ﺳﻄﺢ اوﻟﯿﻪ ﺷﺎﻣﻞ اﻧﺬار، ﺳﻄﺢ دوم ﺷﺎﻣﻞ ﺑﺸﺎرت و اﻧﺬار و ﺳﻄﺢ ﺳﻮم ﻓﻘﻂ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺑﺸﺎرت اﺳﺖ ﮐﻪ این ﻣﻮﺿﻮع در آیات ﻗﺮآن ﺑﺎ ﻣﺨﺎﻃﺐﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﯿﺎن ﺷﺪه اﺳﺖ. از ﻃﺮﻓﯽ اﮔﺮ ﻓﻀﺎی ﻣﻌﻤﺎری را ﺗﺮﮐﯿﺒﯽ از ﺣﺮﮐﺖ و ﺳﮑﻮن ﺑﺪاﻧﯿﻢ، اﻧﺬار ﺑﯿﺸﺘﺮ در ﻓﻀﺎﻫﺎی ﺣﺮﮐﺘﯽ و ﺑﺸﺎرت ﻏﺎﻟﺒًﺎ در ﻓﻀﺎﻫﺎی ﺳﮑﻮن ﮐﺎرﺑﺮد دارد. ﺑﺪین ﺗﺮﺗﯿﺐ ﻓﻀﺎی ﻣﻌﻤﺎری ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ از اﺑﺘﺪا ﺗﺎ اﻧﺘﻬﺎ ﺑﺎ ﻃﯿﻔﯽ از اﻧﺬار ﺗﺎ ﺑﺸﺎرت ﺑﺎ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ ﻣﻄﺮحﺷﺪه، ﻃﺮاﺣﯽ ﺷﻮد ﺗﺎ در ﻧﻬﺎیت ﮐﻪ ﺑﻪ ﻓﻀﺎی آراﻣﺶ و ﺳﮑﻮن ﻣﯽرﺳﺪ، ﺳﻄﺤﯽ از اﺣﺴﺎس ﺧﻮدآﮔﺎﻫﯽ و ﺣﺲ ﺣﻀﻮر ﺑﺮای ﻣﺨﺎﻃﺐ ﻗﺎﺑﻞ ادراک ﺑﺎﺷﺪ.
ﻧﺘﯿﺠﻪﮔﯿﺮی: ﺳﻄﻮح ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ از ﺑﺸﺎرت و اﻧﺬار وﺟﻮد دارد و اﻫﻤﯿﺖ اﻧﺬار ﺑﺮای ایجاد ﺗﺬﮐﺮ ﺑﯿﺶ از ﺑﺸﺎرت اﺳﺖ. در راﺑﻄﻪ ذﮐﺮ و ﻣﺨﺎﻃﺐ، ﻣﯽ ﺗﻮان از ﻃﺮیق ﺑﺸﺎرت و اﻧﺬار ﻓﻀﺎی ﻣﺘﺬﮐﺮ را ﺑﺮای ﻣﺨﺎﻃﺐ ﺑﻪ وﺟﻮد آورد. ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﯽ رﺳﺪ ﺑﺎ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﺳﻄﻮح ﺗﺬﮐﺮ در ﺳﻪ ﺳﻄﺢ، ﺳﻄﺢ اوﻟﯿﻪ ﺷﺎﻣﻞ اﻧﺬار، ﺳﻄﺢ دوم ﺷﺎﻣﻞ ﺑﺸﺎرت و اﻧﺬار و ﺳﻄﺢ ﺳﻮم ﻓﻘﻂ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺑﺸﺎرت اﺳﺖ ﮐﻪ این ﻣﻮﺿﻮع در آیات ﻗﺮآن ﺑﺎ ﻣﺨﺎﻃﺐﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﯿﺎن ﺷﺪه اﺳﺖ. از ﻃﺮﻓﯽ اﮔﺮ ﻓﻀﺎی ﻣﻌﻤﺎری را ﺗﺮﮐﯿﺒﯽ از ﺣﺮﮐﺖ و ﺳﮑﻮن ﺑﺪاﻧﯿﻢ، اﻧﺬار ﺑﯿﺸﺘﺮ در ﻓﻀﺎﻫﺎی ﺣﺮﮐﺘﯽ و ﺑﺸﺎرت ﻏﺎﻟﺒًﺎ در ﻓﻀﺎﻫﺎی ﺳﮑﻮن ﮐﺎرﺑﺮد دارد. ﺑﺪین ﺗﺮﺗﯿﺐ ﻓﻀﺎی ﻣﻌﻤﺎری ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ از اﺑﺘﺪا ﺗﺎ اﻧﺘﻬﺎ ﺑﺎ ﻃﯿﻔﯽ از اﻧﺬار ﺗﺎ ﺑﺸﺎرت ﺑﺎ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ ﻣﻄﺮحﺷﺪه، ﻃﺮاﺣﯽ ﺷﻮد ﺗﺎ در ﻧﻬﺎیت ﮐﻪ ﺑﻪ ﻓﻀﺎی آراﻣﺶ و ﺳﮑﻮن ﻣﯽرﺳﺪ، ﺳﻄﺤﯽ از اﺣﺴﺎس ﺧﻮدآﮔﺎﻫﯽ و ﺣﺲ ﺣﻀﻮر ﺑﺮای ﻣﺨﺎﻃﺐ ﻗﺎﺑﻞ ادراک ﺑﺎﺷﺪ.
نوع مقاله: مروری تحلیلی |
موضوع مقاله:
معماری کارا
دریافت: 1397/1/18 | پذیرش: 1397/5/15 | انتشار: 1397/6/31
دریافت: 1397/1/18 | پذیرش: 1397/5/15 | انتشار: 1397/6/31
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |