نقش تعادل پویا در شهرسازی اسلامی ایرانی عصر صفوی

نویسندگان
1 دکتری پژوهش هنر، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران. نویسنده مسؤول
2 استادیار گروه پژوهش هنر ، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
3 دانشیار گروه معماری ، دانشکده هنر و معماری ، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
4 دانشیار گروه فلسفه، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
چکیده
در عصر صفوی، تحت تأثیر مکتب اصفهان و ب هویژه رواج و گسترش اندیشه های معنایی شیعی، نقش مخاطب در ادراک فضا اهمیت عمده ای یافت که این مهم در ساخت بناهای متفاوت ازجمله مساجد این دوره، آشکار است. در مسجد شیخ لطف الله، عاوه بر توجه به اهمیت نقش مخاطب، فرآیند شرکت دادن او در جریانِ ادراک فضا و درگیرکردن حرکت او با کانسپت معماری نیز قابل مشاهده است که این امر از طریق ایجاد تعادل پویا صورت گرفته است. پژوهش حاضر به روش توصیفی، به بررسی جایگاه مسجد شیخ لط فالله از منظر فرآیند فکری در طراحی پیوسته معماری و شهر می پردازد. مسئلهآ غازینا ین پژوهش، بررسی دلایل عدولا ین بناا زا رزش های غالب معماریا یرانیا زجمله تقارن و تعادل محوری و گرایش به نوعی تعادل ناپایدار در طراحی است. نتایج تحلیل نشان می دهد که این بنا با هدف ایجاد رابطه ای جدید میان مخاطب، به عنوان فاعل شناسا و ایجاد فرآیند ادرا کی پیوسته میان شهر و بنا، به طرح تعادل ناپایدار در طراحی پرداخته تا زنجیره پیوسته ای را از تجارب بیرونی فرم و تجارب درونی فضا شکل داده و مخاطب را در کنشی فعال با مفاهیم درونی ساختمان درگیر نموده و او را به جزیی از این فرآیند ادرا کی بدل سازد.

کلیدواژه‌ها


-Abolghasemi, Latif (2005). Iran’s Islamic Art& Architecture, Tehran, Ministry of Housing and Urban Development.
-Ansari Mojtaba, H.A.S Okhovat and M. Molaei (2010). A Survey of the Impact of Shi›ite Convictions on the Spatial Relations in Shi›ite Mosques, Shiite Studies; ; 6 174-145;)23(.
-Antoniades, Anthony C. (1992). Poetics of Architecture: Theory of Design, Hoboken, John Wiley & Sons.
-Ardalan, Nader and Laleh Bakhtiar (2000). The Sense of Unity: The Sufi Tradition in Persian Architecture, chicago, Kazi Pub.-Arnheim, Rudolf (2004). Art and Visual Perception: A Psychology of the Creative Eye, Oakland, University of California Press.
-Bemanian M.R., M.R Pourjafar, F.Ahmadi and Ali Reza Sadeghi (2010). A Review of Spiritual Identity and Sacred Supposition in the Architecture of Shi›t Mosques, Shiite Studies, 70-37 )30( 8.
-Ching, Francis D.K. (2007). Architecture, Form, Space and order , Hoboken, John Wiley & Sons.
-Gorji Mahliani, Yusef (2006). design thinking and it’s process, Soffeh, 45-25 ,)1(45.
-Haghighatbin, Mehdi, Mojtaba Ansari and Shirin Zabihian(2012).Howard›s and Safavid›s Garden Cities’ principles (A Comparative Study), Naghsh-e-jahan, 2 78-67 )2(.
-Kiani, Mohammad yusef (2009). Iranian Architecture, Islamic Periods, Tehran, Samt pub.
-Mahdavinejad, Mohamadjavad (2003). Islamic Art, Challenges with New Horizons and Contemporary Beliefs, Honar-ha-ye- Ziba, 32-23 ,)1( 12.
-Mahdavinejad, Mohamadjavad (2003). Wisdom of Islamic Architecture, Honarha- ye-Ziba, 66-57 ,)1(19.
-Mahdavinejad, mohamadjavad, Soha Matoor and Amene Droodgar (2011). Recognition of light-openings in Iranian Supposition in the Architecture of Shiite Mosques , Shiite Studies , 70-37 )30( 8.
-Mahdavinejad, mohammadjavad, Mohammadreza Bemanian and Massomeh Molaee (2012). Architecture in context- Inspiration of contextualism in designs, Naghsh-e-jahan,34-21 ,)1(1.
-Mahdavinejad, Mohammadjavad, K. Javanroodi, M.H. Ghasempoorabadi and M.R. Bemanian (2013). Evaluating the efficiency of YAZDI wind tower, an experimental study, 21-17 ,)2&1(23.