بررسی خانه های سنتی ایرانی از منظر پدیدارشناسان و سنت گرایان معنوی

نویسندگان
مهدی حمزه نژاد 1
مینا دشتی 2
1 استادیار ، گروه معماری ، دانشگاه علم و صنعت ، تهران، ایران. -نویسنده مسؤول
2 دانشجوی کارشناسی ارشد معماری، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، ایران
چکیده
تفسیر پدیدارشناسانه از خانه یکی از مهمترین رویکردهای کیفی در این حوزه در ادبیات نظری معماری جهان است که در مورد خانه های ایرانی کمتر مورد بررسی قرار گرفته است . در مقابل در ایران همچون بسیاری از کشورهای شرقی رویکردهای معنویت گراتری مثل نگرش سنت گرایان معنوی بیشتر مورد توجه قرار دارد . پژوهش حاضر در پی بررسی این مسئله است که معیارهای کدام یک از دو دیدگاه پدیدارشناسی و سنت گرایی معنوی با مفاهیم خانه سنتی ایرانی بیشتر همخوانی را دارد. و چگونه با استفاده از هردو نظر به عنوان نگرش های مکمل می توان به ابعاد کشف نشده ای از خانه ایرانی دست یافت . هدف از طرح این مسئله کشف معنا و مفهوم درست زندگی در خانه های سنتی به صورت تحلیلی و مبنایی به منظور اصاح روند ساخت خانه های قوطی وار و بی روح امروز است. از آنجا که مبانی این دو رویکرد شرقی و غربی که امروزه توسط طراحان ایرانی مورد توجه قرار گرفته اند تفاوتهایی دارند لازم است با بررسی عالمانه شباهت ها و تفاوت های این دو نگرش مطالعه گردد. این پژوهش ابتدا مفاهیم خانه را از منظر سنت گرایان معنوی و پدیدارشناسان معرفی می کند و سپس به بررسی کالبدی خانه های سنتی ایرانی با این دو نگاه می پردازد و در نهایت با مقایسه این دو رویکرد نظام چند لایه ای از ارزشهای خانه های سنتی ایرانی دست پیدا می کند. همچنین مبانی و شاخصه های ناهماهنگ با خانه ایرانی نیز معرفی می گردد . این تحقیق نشان می دهد که خانه های ایرانی سنتی از جنبه های مختلف پاسخگو هستند و تحلیل آنها با رویکردهای مختلف می تواند دریچه هایی نو از این هنر ارزشمند را در اختیار ما قرار دهد. برای مثال می توان به جوابگویی خانه سنتی ایرانی به ابعاد روان شناختی، وجودی و طبیعت گرا در نگرش پدیدارشناسانه و ابعاد ملکوتی، شهودی و معنوی در نگرش سنت گرایی معنوی اشاره کرد.

کلیدواژه‌ها

1-Ardalan, Nader; Bakhtiar, Laleh (1999) The Sense of Unity: The Sufi Tradition in Persian Architecture, ABC International Group.
2- Burckhardt, Titus (2009) Foundations of Oriental Art & Symbolism-World Wisdom, Published by Ionut-Gabriel Funingana.
3- Nasr Seyyed Hossein; (1987) Islamic Art and Spirituality; United States; Suny press.
4- The Holy Quran, Nahl, 80.
5-Gai Eaton; (2006) The Earth’s Complaint; edited by SeyyedHossein Nasr & Katherine O’Brien; the Essential Sophia; World Wisdom, Inc, from www.worldwisdom.com.
6-Bachelard, Gaston; (1994) The poetics of space; translated from the French by Maria Jolas, with a new foreword by John R. Stilgoe.
7-Norberg-Shulz, Christian (1980) Genius loci: towards a phenomenology of architecture, New York: Rizzoli.
8- Juhani Pallasmaa; (2005) The eyes of the skin, Architecture and the senses; London, Academy Edition: 8-6.
9-Yazdani, Leila (?).Human In view of MullaSadra and Heidegger. Journal of the setare-e sobh, 61.
10-Yazdani, Leila (?).Human In view of MullaSadra and Heidegger. Journal of the setare-e sobh, 61.
11-Corbin Henry; (2004) From Heidegger to Sohravardi, Translated by Hamid Fuladvand, Tehran:Ministry of Culture & Islamic Guidance, Publishing Organization
12-Pallasmaa, Juhani (1992) Identiti, Intimacy and Domicile: Notes on the phenomenology of home, The Concept of Home: An Interdisciplinary View; symposium at the University of Trondheim, 23-21 August.