جایگاه تحولات جمعیت و حریم در شهر اسلامی و الزامات مدیریتی آن

نویسندگان
سمیه زیاری 1
کرامت اله زیاری 2
محمدرضا عبدلی 1
1 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، پردیس البرز، دانشگاه تهران، تهران، ایران
2 استاد دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران - نویسنده مسئول
چکیده
فرا شهرنشینی که در کشورهای جنوب باعث ایجاد مادرشهرهای چند میلیون نفری می شود، نشان دهنده ی ژرفای ناخوشی ساخت های اجتماعی اقتصادی است. یکی از مسایلی که در رابطه با سازمان یابی کالبدی- فضایی مادرشهرهای ایرانی - اسامی مورد توجه می باشد، دگرگونی کانون های روستایی و مرا کز شهری واقع در حریم آنها، در پیوند با شهر مرکزی است. از آنجا که رشد شهرنشینی به عنوان یک پدیده جمعیتی تا حدودی در ارتباط با نوع فعالیت ها در شهر صورت می گیرد، بایستی ساماندهی و صیانت از ‌ است و توسعه مرزهای کالبدی شهر با توجه به انباشت جمعیت در آن حریم مادرشهرها براساس مطالعه روابط متقابل میان اسکان جمعیت و اشتغال در چارچوب حریم تبیین گردد. پژوهش حاضر از الگوی پس رویدادی و تکوینی بهره گرفته و از نظر روش شناسی، از روش کیفی با رویکرد متکی به توصیفی- تحلیلی استفاده کرده است. این پژوهش، نخست به بررسی وضعیت موجود فعالیت و جمعیت در حریم مادرشهر تهران پرداخته و بینی جمعیت و روش های برآورد فعالیت، تحولات آتی آن ها را تشریح نموده است. ‌ سپس با استفاده از مدل های پیش نتایج پژوهش نشان می دهد که رشد جمعیت و فعالیت در گستره حریم مادرشهر تهران به صورت مسمتر ادامه دارد و کاهش تعداد سکونتگاه ها و مرا کز فعالیت در برخی از دوره های زمانی، به معنای مهاجر فرستی، زوال کانون های جمعیت و ایستایی مرا کز فعالیت نیست؛ بلکه به دلیل گسترش محدوده مادرشهر تهران، پدیده شهرشدگی زودهنگام نقاط روستایی، ادغام آنها و تغییر محدوده های آماری در سرشماری هاست. بدین ترتیب تکوین نواحی شهر- بنیاد جدید با مشکلاتی ای نزدیک، دور از انتظار نیست؛ در پایان نیز ‌ مشابه مادرشهر تهران، در سایر شهرهای بزرگ واقع در پیرامون تهران، در آینده و بر اساس یافته های پژوهش، راهبردهای مناسب به منظور مدیریت جمعیت و فعالیت در حریم SWOT با استفاده از روش مادرشهر تهران استخراج گردید.

کلیدواژه‌ها

1- Tofigh, F & Nasiri, H; (2008) South Alborz physical plan, synthesis: vol.4; Centerof Architectural and Urban Studies and Research
2-Mashhadizaded Dehaghani, N; (2002) An analysis of urban planning charactristics in Iran; Iran University of sience & Technology publication, Tehran.
3-Asadie, I & zebardast, E; (2011) Typology of City-based Regions in Urban and Regional Studies; Honar Ha-Ye-Ziba Quarterly, No 43, pp.30-17.
4-Mumford, L; (2002) The City in History: Its Origins, Its Transformations, and its Prospects; Rasa Publication, Tehran.
5-Bastie, J & Desert, B; (1998) La Ville; Translated by Ashrafi, A, Tehran University of Art publication, Tehran.
6-Roknaddin Eftekhari, A & Mahdavi, D; (2006) The solutions of the rural tourism development with SWOT Methods Case study: Lavasan-E-Koochak; Modares Quarterly, No 45, pp.31-1.
7- Madanipour, A; (2002) Tehran the Making of a Metropolis; process & urban planning co, Tehran.
8-Hamidi, M & Others; (1997) Tehran structure; Technical & Engineering Organization of Tehran Municipal.
9-Boom Sazgan Consultant Engineers; (2007) Master Plan of Tehran; Tehran Urban Planning & Research Center.
10-Rural Research Institute; (2008) Iran Villages Gazetteer; Ministry Of Agriculture Jihad, Tehran.
11-Statical Center of Iran; (2007) National Census of Population And Housing 2006, Tehran Province, sci pub, Tehran.
12-Statical Center of Iran; (2003) Detailed Result of General Census of Working Place 2002, sci pub, Tehran.
13- Ziyari, K; (2004) Theories And Models Of Regional Planning ; Yazd University Publication, Yazd.
14-Amin, S. H.; Razmi, J. and Zhang, G; (2011( Supplier selection and order allocation based on fuzzy SWOT analysis and fuzzy linear programming; Expert Systems with Applications, Vol. 38, No. 1, January, PP. 342-334.
15-Halla, F; (2007) A SWOT analysis of strategic urban development planning: The case of Dar es Salaam city in Tanzania; Habitat International, Vol. 31, No. 1, March, PP. 142-130.