بازشناسی ریشه‌های اعتقادی مساله بازیافت در معماری ایرانی اسلامی؛ با رویکرد مبتنی بر نظریه داده بنیاد

نوع مقاله : پژوهشی اصیل

نویسندگان
گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
چکیده
اهداف: مشکلات زیست‌محیطی متعدد لزوم تغییر رویه کنونی در تولید پسماند و کاهش نخاله‌های ساختمانی را نشان می‌دهد. این در حالی است که ظرفیت‌های بالای راهکارهای مبتنی بر بازیافت می‌تواند به افزایش بهره‌وری مصرف و کاهش نرخ تولید پسماند و در دید کلان نیز گامی موثر در راستای تحقق توسعه پایدار منجر شود. متاسفانه بازیافت در معماری امروز مغفول مانده است. هدف مطالعه حاضر، شناخت ریشه‌ها و بررسی خاستگاه نظری آن در میان ایرانیان و در اندیشه ایرانی- اسلامی است.

شرکت‌کنندگان و روش‌ها: این مطالعه با رویکرد کیفی و به روش داده بنیاد انجام شده است. روش جمع‌آوری داده‌ها، مطالعه میدانی و مصاحبه است.

یافته‌ها: تجربه‌های موفق بازیافت در معماری ایرانی، نشان از ریشه‌های قوی این مساله در نظام اندیشه ایرانیان داشته است. آموزه‌های دینی از یک‌سو و ارزش‌های فرهنگی از سوی دیگر بازیافت را راهکاری مناسب و اصولی در میراث معماری ایرانی معرفی می‌کنند. محققین در این مطالعه عواملی چون تکریم و تقدس طبیعت، سفارش به حفظ آن و ایجاد مسئولیت اجتماعی را از جنبه اعتقادی و انس با طبیعت و ساده‌زیستی و پرهیز از زوائد را از جنبه فرهنگی زمینه‌ساز استفاده از استراتژی‌های بازیافت در معماری بررسی کردند.

نتیجه‌گیری: به نظر می‌رسد مسیر احیای مساله بازیافت در معماری روز ایران جز با شناخت ریشه‌ها و بازتعریف جایگاه ارزش بازیافت و بررسی سابقه این موضوع در میراث معماری ایرانی محقق نمی‌شود. امید است مطالعاتی از این دست کمکی در راستای پیاده‌سازی بازیافت در معماری آینده ایران باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


pasmand.tehran.ir [Internet]. Tehran: Waste Management Organization; 2019 [cited 2019 April 4). Available from: http://pasmand.tehran.ir. [Persian]
Iran Statistics Organization. Survey of environmental statistics [Internet]. Tehran: Iran Statistics Organization; 2019 [cited 2019 April 31]. Available from: https://www.amar.org.ir. [Persian]
Danesh Sh, Amini Toosi H, Torabi M. Advantages of lightweight steel frame (LSF) construction system in reducing construction waste and its environmental hazards. The 1st National Conference of Green building, 2014 May 14, Mashhad, Iran. Mashhad: Ferdowsi University of Mashhad; 2014. [Persian]
Rajabi Bagherabad M. Quran, nature and rights from the viewpoints of two Shi'a and Sunni jurisprudential interpretations. Biol Ethics. 2014;4(12):11-29. [Persian]
Momeni M. Tree in Quran. FARHANG-E JAHAD. 2004;9(35):112-42. [Persian]
Mohammadi Ray Shahri M. Awareness and responsibility. 3rd Edition. Qom: Dar al-Hadith; 2007. [Persian]
Soltani MA. Jurisprudence and the environment (1). FARHANG-E- JAHAD. 2004;9(35):143-59. [Persian]
Fazel Darbandi A. Environmental ethics. FARHANG-E- JAHAD. 2004;9(35):92-111. [Persian]
Payandeh A. Peak of rhetoric (Nahj-ol-Fasahe). Tehran: Donya-ye Danesh; 2003. [Persian]
Mohammadi Ray Shahri M. Scale of wisdom (Mizan-ol-Hekmah). 5th Volume. Qom: Dar al-Hadith; 2005. [Persian-Arabic]
Sayyed Razi A. The peak of eloquence (Nahj al-Balagha). Ansarian H, translator. Tehran: Payam Azadi; 1999. [Persian-Arabic]
Javadi Amoli A, Rahimian A. Islam and the environment. 8th Edition. Tehran: Asra; 2015. [Persian]
Hosseini F, Amigh M. Environmental ethics in Islam. Tehran: Mashar; 2006. [Persian]
Fultz R, Deni F. Islam and the environment. Khaje Hosseini M, translator. Mashhad: Academic Jihad (University of Mashhad); 2014. [Persian]
Khorramshahi B. Saadiʼs collected works (Kolliyate Saadi). Tehran: Agah; 2014. [Persian]
Chardonnay J. Chardin travelogue. Yaghmaei I, translator. Toos: Mashhad; 2014. [Persian]
Anh C. Iranian Papers; Claude Anh's memories of the beginning of the Constitutional revolution. Proshani I, translator. Tehran: Moein; 1989. [Persian]
Strauss A, Corbin J. Principles of qualitative research methodology. Mohammadi B, translator. 3rd Edition. Tehran: University of Humanities and Cultural Studies; 2011. [Persian]
Danaeifard H, Emami SM. Qualitative research strategies: Reflection on grounded theory. Strategic Management Thought. 2007;1(2):69-97. [Persian]
Alvani SM, Azar A, Danaifard H. Qualitative research methodology in management: A comprehensive approach. 1st Edition. Tehran: Saffar, Eshraghi; 2004. [Persian]
Wang D, Grout L. Research methods in architecture. Einifar A, translator. 3rd Edition. Tehran: University of Tehran Press; 2011. [Persian]
Lang J. Creating architectural theory: The role of behavioral sciences in environmental design. Einifar A, translator. Tehran: University of Tehran Press; 2011. [Persian]
Mansourian Y. Adoption of grounded theory in LIS research. New Libr World. 2006;107(9/10):386-402. [DOI:10.1108/03074800610702589]
Kalate Sadati A, Iman MT. Qualitative research methodology. Qom: Research Institute of Hawzeh and University; 2012. [Persian]
Iman MT, Mohammadian M. Methodology of grounded theory. Human Methodol. 2008;14(56):31-54. [Persian]