تبیین تاثیر حکومت صفوی بر شکل‌گیری فضای جمعی در پل‌های صفوی اصفهان (نمونه موردی: پل‌های الله‌وردی‌خان و خواجو)

نوع مقاله : پژوهشی کیفی

نویسندگان
1 گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، واحد تهران مرکز، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 گروه معماری، دانشکده معماری، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران، ایران
3 گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه سوره، تهران، ایران
چکیده
اهداف: در دوره‌ صفویه به سبب رویکرد حکومت نسبت به مقوله حیات جمعی و توجه به مساله وحدت ملی و یکپارچگی جامعه، تحولات ویژه‌ای در نوع و نحوه بروز فعالیت‌های اجتماعی مشاهده‌ می‌شود. از این ‌رو بررسی تاثیرات حکومت صفوی بر شکل‌گیری فضاهای شهری، امری مهم است. همچنین روند تبدیل‌شدن پل‌های ساخته‌شده در این دوران، نظیر پل‌های الله‌وردی‌خان و خواجو، به بستر فعالیت‌های جمعی و نقش حکومت در آن مورد نظر است.

ابزار و روش‌ها: در این مطالعه با روش تاریخی- تفسیری، سفرنامه‌های دوران صفوی به‌منظور استخراج فعالیت‌های اجتماعی مطالعه ‌شده ‌است. سپس با تبیین نقش حکومت در این قبیل فعالیت‌ها، به بررسی علل عاملیت حکومت در برگزاری رویدادهای اجتماعی مختلف پرداخته و به‌ دنبال آن، ایجاد پل‌های الله‌وردی‌خان و خواجو توسط حکومت به‌عنوان محل بروز رفتارهای جمعی مردم مورد تحلیل قرار گرفته ‌است.

یافته‌ها: از آنجایی ‌که مشروعیت حکومت صفوی در گرو وحدت‌ ملی است، قلمروی عمومی به‌عنوان عرصه ارتباطات جامعه، به صحنه بروز رویدادهای ملی و مذهبی تبدیل ‌می‌شود و حکومت صفویان، متولی برپایی و شکل‌گیری بسیاری از رخدادهای اجتماعی شده‌ است. بنابراین برای تحقق این امر فضاهایی نظیر میدان نقش ‌جهان، خیابان چهارباغ، پل الله‌وردی‌خان و خواجو در این دوران شکل‌ گرفته‌اند.

نتیجه‌گیری: پل‌های شهری دوران صفوی یعنی الله‌وردی‌خان و خواجو به بستر فعالیت‌های اجتماعی مردم و شاه بدل شده است و به ‌جای کارکرد صرف گذر، با معماری ویژه‌ خود، فضای جمعی مهمی را در ساختار شهر اصفهان شکل‌ داده‌اند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


Ahari Z. City, ceremony, collective memory a study on the relation of ceremonies and urban spaces in Safavid and Qajar eras. HONAR-HA-YE-ZIBA. 2011;3(47):5-16. [Persian] [Link]
Eshraghi E. Refrence to the recreation and entertainment system of the Safavid era. HONAR-O-MARDOM. 1954;(140-141):28-35. [Persian] [Link]
Maleki MR, Tabibi SJ, Delgoshaei B. Writing successful: Theses, dissertations, research projects and scientific articles. 6th Edition. Tehran: Ferdos; 2014. [Persian] [Link]
Seif Naraghi M, Naderi E. Research methods and its evaluation in human sciences. 27th Edition. Tehran: Badr; 2006. [Persian] [Link]
Zahed S. Iranian national identity. RAHBORDE YAS. 2005;1(4):129-38. [Persian] [Link]
Seyed Yazdi Z, Bajlan J. Shah Ismail Safavi and the Safavid "Shahnameh. J Iran Stud. 2016;15(30):101-16. [Persian] [Link]
Chardin J. Voyages de chardin [Chardin's travels]. 8th Volume. Abbassy M, translator. Tehran: Amirkabir; 1966. [Persian] [Link]
Sanson N. Voyage ou relation de letat present [Sonson's travelogue]. Tafazalli T, translator. Tehran: Ibn Sina; 1967. [Persian] [Link]
Macchesney R. Delication and national policy in the Safavid period. VAGHF-E-MIRAS-E-JAVIDAN. 2007;15(57):102-22. [Persian] [Link]
Della Valle P. Cose e parole nei viaggi di pitro Della Valle [Travels of Pietro Della Valle]. Shafa Sh, translator. Tehran: Elmifarhangi; 2005. [Persian] [Link]
Kaempfer E. Am hofe des persischen grosskonigs [Kaempfer's travelogue]. Jahandari K, translator. Tehran: Kharazmi; 1984. [Persian] [Link]
Tavernier J. Voyages en Perse [Tavernier's travelogue]. Nori A, translator. Tehran: Sanaei; 1984. [Persian] [Link]
De Silva Figueroa G. Garcias de Silva Figueroa en Perse [Figueroa's travelogue]. Samiei G, translator. Tehran: Nashreno; 1984. [Persian] [Link]
Torkaman I. History of Alam Aray Abbasi. Tehran: Amirkabir; 1971. [Persian] [Link]
Honarfar L, Vakili R. Familiarity with historical city of Esfahan. Entekhabi H, editor. 2th Edition. Esfahan: Golha; 1994. [Persian] [Link]
Chardin J. Voyages de chardin [Chardin's travels]. 4th Volume. Abbassy M, translator. Tehran: Amirkabir; 1957. [Persian] [Link]
Roohi Z. Esfahan Safavid era. 1st Edition. Tehran: Amirkabir; 2018. [Persian] [Link]
Haghighi Boroujeni S, Yazdanfar SA, Behzadfar M. Effects of government autocratic interventions on urban structure of Isfahan in Safavid Shah Abbas era. Soc Hist Stud. 2018;7(2):49-67. [Persian] [Link]
P Blake S. Half the world: The social architecture of Safavid Isfahan. Ahmadinejad M, translator. 1st Edition. Tehran: Khak; 2009. [Persian] [Link]
Honarfar L. A treasure of the historical monuments of Isfahan: Ancient monuments, historical tables and inscriptions in the Isfahan Province. Esfahan: Saghafi; 1971. [Persian] [Link]
Falsafi N. The life of Abbas the Great. 2nd Edition. Tehran: University of Tehran Press; 1968. [Persian] [Link]
Moravej Torbaty K, Pour Naderi H. Based on comparative study of historic bridges of Isfahan. BAGH-E NAZAR. 2014;10(27):61-70. [Persian] [Link]
Tahoori N. The bridge: Path to paradise. KHIAL. 2002;1(2):18-49. [Persian] [Link]
Ghobadin V. Climatic analysis of the traditional Iranian buildings. 8th Edition. Tehran: University of Tehran Press; 2014. [Persian] [Link]
Bahmanpour MR, Hadidi M. Once upon a time in Iran. Tehran: Nazar; 2006. [Persian] [Link]