بررسی مکان‌یابی مسکن‌های سازمانی در حاشیه شهرها (نمونه مطالعاتی: اسکان کارکنان پالایشگاه میعانات گازی بندرعباس)

نوع مقاله : پژوهشی اصیل

نویسندگان
سمانه جلیلی‌صدراباد 1
الهام ضابطیان‌طرقی 2
1 گروه شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران
2 مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، تهران، ایران
چکیده
تامین مسکن و سیاست­های مرتبط با آن در هر دولتی اهمیت بسیاری دارد. رشد شتابان جمعیت شهر و کمبود فضا و مشکلات زیست‌محیطی به‌وجودآمده توسط صنایع بزرگ سبب ایجاد این صنایع در خارج از حریم شهرها شده است. این صنایع با هدف حفظ نیروی کار خود و رضایت هر چه بیشتر از آنها به سامان‌دهی مسکن سازمانی پرداخته و برای این هدف سیاست‌های مختلفی را اتخاذ کرده­اند. هدف از این مقاله آسیب­شناسی مکان­یابی مسکن سازمانی است که برای نیل به آن، این پژوهش به تحلیل برنامه‌ریزی احداث منازل مسکونی برای حدود ۸۵۰ نفر از کارکنان پالایشگاه میعانات گازی بندرعباس در مرحله اول و ۱۲۰۰ نفر در مرحله دوم پرداخته است. بر این اساس رضایتمندی سکونتی و کیفیت محیط زندگی بررسی شده و سپس مکان­یابی مسکن‌های سازمانی با موقعیت مشابه در داخل و حاشیه شهر مورد مطالعه قرار گرفته است. مخاطبان (کارکنان پالایشگاه میعانات گازی) و نیازهای آنها از طریق مصاحبه مورد شناسایی قرار گرفته و با توجه به اولویت‌های مدیریت پالایشگاه و میزان ضریب اهمیت با استفاده از روش دلفی اولویت­بندی شده‌اند. مطالعات تطبیقی سکونت در دو گزینه داخل و خارج از شهر نیز به‌صورت کیفی در ابتدا و سپس گزینه‌های اسکان سازمانی با مدل رتبه‌بندی AHP انجام شده است. مطالعات تطبیقی اقتصادی نیز به‌دلیل قابلیت پیش‌بینی کمی دقیق‌تر در بخشی جداگانه آورده شده است. در نهایت بعد از بررسی­های انجام‌شده پیشنهادها و طبقه­بندی گونه­های مسکن متناسب با مخاطبان مسکن ‌سازمانی و راهبرد­های پیشنهادی برای اسکان بهینه کارکنان ارایه شده است. نتیجه کلیدی این پژوهش بر این مهم تاکید دارد که لزوماً تاسیس واحدهای مسکن سازمانی در نزدیکی یک صنعت، نسبت به تامین در شهرهای مرکزی، از ابعاد اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی موفقیت‌آمیز برخوردار نخواهد بود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

Pourmohammadi MR, Sadr Mousavi M, Abedini A. Analytical consideration on policies of housing supply by government with respect to the cultural and socioeconomic development plans in Iran. J Urban Stud. 2012;(3):34-43. [Persian] [Link]
Fanni Z, Beyranvandzadeh M, Sobhani N, Soltanzadeh A. Analysis of the housing cooperatives in housing planning system in Iran. J Urban Ecol Res. 2017;8(15):79-96. [Persian] [Link]
Partovi P, Pezhmanfar S. Analytical model of sustainable building density (Case study: Urmia city, Region 1; Confine St. Daneshkade). J Architect Urban Plann. 2013;5(10):47-68. [Persian] [Link]
Rafiei M, Chegini A. International housing indicators. Housing Econ Bull. 1996;(15):1-10. [Persian] [Link]
Maleki S. The study of the role of social indicators in the development of housing development in Ilam City. J Housing Rural Environ. 2003;(104):60-76. [Persian] [Link]
World bankgroup. Worker's accommodation: Processes and standards, A guidance note IFC and the EBRD. Int Finance Corpor. 2009. [Link]
Meshkini A, Eliaszadeh SN, Zabetian, E. Assessment of site selection for Mehr housing projects via physical and environmental approach by AHP model (case study of Yazd Province). J Urban Stud. 2012;1(2):57-70. [Persian] [Link]
Kamaeizadeh Y, Rezaei MR. An analysis of the criteria and criteria for locating residential spaces with an emphasis on the Mehr housing design. In: Proceedings of the First National Conference on Urbanism and Architecture over time; 2013 May 20; Imam Khomeini International University, Qazvin, Iran. Civilica; 2013. [Persian] [Link]
Industrial Relations Legislative Reform Reference Group. A review of the industrial relations framework in Queensland. Ministry of municipal and environment; 2015. [Link]
Behzadfar M, Ghazizdeh N. Residential open space satisfaction case studied: selected residential complexes in Tehran. Honar-Ha-Ye-Ziba. 2011;3(45):15-24. [Persian] [Link]
Glaster GC, Hesser GW. Residential satisfaction: compositional and contextual correlates. Environ Behav. 1981;13(6):735-58. [Link] [DOI:10.1177/0013916581136006]
Lansing JB, Marans RW. Evaluation of neighbourhood quality. J Am Inst Plann. 1969;35(3):195-9. [Link] [DOI:10.1080/01944366908977953]
Bahrampour A, Modiri A. Study of relationship between resident's satisfaction from living environment and their attachment sense in Kowsar High-Rise residential complex. Honar-Ha-Ye-Ziba. 2015;20(3):85-94. [Persian] [Link]
Ge J, Hokao K. Research on residential lifestyles in Japanese cities from the viewpoints of residential preference, residential choice and residential satisfaction. Landscape Urban Plann. 2006;78(3):165-78. [Link] [DOI:10.1016/j.landurbplan.2005.07.004]
Carp FM, Zawadski RT, Shokron H. Dimensions of urban environmental quality. Environ Behav. 1976;8(2):239-64. [Link] [DOI:10.1177/001391657682004]
Marcus CC, Sarkissian W. Housing as if people mattered: site design guidelines for medium-density family housing. Berkeley; University of California Press; 1986. [Link]
Amerigo M, Aragones JI. A theoretical and methodological approach to the study of residential satisfaction. J Environ Psychol. 1997;17(1):47-57. [Link] [DOI:10.1006/jevp.1996.0038]
Canter DV. The psychology of place. London: Architectural Press; 1977. [Link]
Poll HFPMV. The perceived quality of the urban residential environment: a multi attitude evaluation [Dissertation]. Netherlands: University of Groningen; 1997. [Link]
Islam N, Huda N, Narayan FB, Asian Development Bank. Addressing the urban poverty agenda in Bangladesh: critical issues and the 1995 survey findings. Dhaka: University Press; 1997. [Link]
Bonaiuto M, Fornara F, BonnesM. Indexes of perceived residential environment quality and neighbourhood attachment in urban environments: a confirmation study on the city of Rome. Landscape Urban Plann. 2003;65(1-2):41-25. [Link] [DOI:10.1016/S0169-2046(02)00236-0]
English Partner Ships. Quality standards-delivering quality places: places-homes-people. 2007. [Link]
Zebardast E, Baniamerian M. Investigating the relationship between objective and subjective indicators of public-services domain of urban quality of life in Hashtgerd New Town. Architect Urban Plann J. 2010;2(3):5-22. [Persian] [Link]
Poll RV. Approaches and methods of urban residential environmental quality assessment‬. Rafieian M, Moloudi J, translators. 1st Edition. Tehran: Azarakhsh; 2012. [Persian] [Link]
Rafieian M, Askarzadeh Z, Farzad M. ‭Urban environments desirability. 1st Edition. Tehran: Nashr-e Shahr; 2013. [Persian] [Link]
Khaef S, Zebardast E. Assessing quality of life dimensions in deteriorated inner areas: a case from Javadieh neighbourhood in Tehran metropolis. Soc Indic Res. 2015;127:761-75. [Link] [DOI:10.1007/s11205-015-0986-6]
ATEC Consulting Engineers. Report of residential design for Gas Condensate Refinery at Bandar Abbas. 2010. [Link]
Consulting Engineers. Shirino-Assaluyeh residential town -2004 [Internet]. Tehran: bafteshahr; 2004 [cited 2019 May 23]. Available from: http://www.bafteshahr.com/index.php/fa-ir/2015-04-22-13-13-45/item/1-1383. [Persian] [Link]
Consulting Engineers. Negarestan Residential Complex - New City of Besat - Mahshahr - 2003 [Internet]. Tehran: bafteshahr; 2003 [cited 2018 Oct 7]. Available from: http://www.bafteshahr.com/index.php/fa-ir/2015-04-22-13-13-45/item/72-1382. [Persian] [Link]
Consulting Engineers. Baharestan Residential Complex - New City of Besat - Mahshahr - 2003 [Internet]. Tehran: bafteshahr; 2003 [cited 2018 Nov 16]. Available from: http://www.bafteshahr.com/index.php/fa-ir/2015-04-22-13-13-45/item/73-1382. [Persian] [Link]
Consulting Engineers. New Besat Residential Town - Besat New City - Mahshahr - 1990 [Internet]. Tehran: bafteshahr; 1990 [cited 2018 May 2]. Available from: http://www.bafteshahr.com/index.php/fa-ir/2015-04-22-13-13-45/item/74-1369. [Persian] [Link]
Pars Oil and Gas Company. Residential settlements [Internet]. Tehran: Pars Oil and Gas Company [cited 2018 May 8]. Available from: https://www.pogc.ir/Default.aspx?tabid=78. [Persian] [Link]
Ghodsipour SH. Dynamic Analytical Process (AHP). 7th Edition. Tehran: Amirkabir University Press; 2009. [Persian] [Link]