تبیین معماری دفاعی و ریشه های آن در نصوص دینی و هندسه معرفتی قرآن مجید

نوع مقاله : پژوهشی اصیل

نویسنده
فیاض اسلامی
گروه پدافند غیرعامل، دانشکده مستقل پدافند غیرعامل، دانشگاه امام حسین(ع)، تهران، ایران
چکیده
اهداف: "معماری دفاعی" مفهوم جدیدی در دانش معماری به شمار می‌آید. کلیدواژه نوینی که ابعاد و ریشه‌های نظری آن مشخص نیست. نیاز روزافزون کشورها به رعایت اصول و مبانی "پدافند غیرعامل" در فرآیند طراحی و ساخت پروژه‌های معماری، ضرورت توجه هر چه بیشتر به چیستی، چرایی، چگونگی و ابعاد معماری دفاعی را بیشتر نمایان می‌سازد. مطالعه حاضر می‌کوشد تا با بررسی نصوص دینی و هندسه معرفتی قرآن مجید، نسبت به تبیین مفهوم معماری دفاعی اقدام نماید.

ابزار و روش‌ها: پژوهش حاضر براساس پارادایم آزادپژوهی، راهبرد استدلال منطقی، روش توصیفی، تکنیک مقایسه مفهومی و تاکتیک‌های تفسیری و تاویلی، به تحلیل مفاهیم عمیق قرآن مجید می‌پردازد.

یافته‌ها: نتایج بیانکننده آن است که معماری دفاعی ریشه‌ای عمیق و سترگ در فقه ممتاز شیعه و نگاه علمای بزرگ شیعه به نصوص دینی و هندسه معرفتی قرآن مجید دارد. موضوعی که نه‌تنها بر اهمیت آن تاکید می‌ورزد، یک "معمار متعهد" را وادار می‌سازد تا براساس بایسته‌های پدافند غیرعامل و چارچوب‌های معماری دفاعی، به هدایت فرآیند طراحی و ساخت پروژه‌های معماری بپردازد.

نتیجه‌گیری: دستاورد گویای آن است که ریشه‌های معماری دفاعی در نصوص دینی و هندسه معرفتی قرآن مجید را می‌توان در قالب‌های مطرح‌شده مورد بازشناسی و تحلیل قرار داد: معماری دفاعی یک معماری دینی و آیینی؛ رعایت اصول و مبانی پدافند غیرعامل بخشی از وظایف ذاتی معمار متعهد؛ رسالت معماری به‌عنوان فضای امن برای مخاطب، ضرورت رویکرد کل‌نگر و نگاه همه‌جانبه

کلیدواژه‌ها

موضوعات

Mahdavinejad M. Islamic Art, Challenges with New Horizons and Contemporary Beliefs. HONAR-HA-YE-ZIBA, 2003; 12(12): 23-32. [Persian] [Link]
Mahdavinejad M. Wisdom of Islamic architecture: Recognition of Iranian Islamic architecture principles. HONAR‐HA‐YE‐ZIBA. 2004;19(19):66‐57. [Persian] [Link]
Faghfoori R, Bolkhari Ghahi H. Luster tiles Altar, Imam Reza's shrine architecture, form and meaning, Islamic architectural decorations. NAQSHEJAHAN. 2014;4(1):7-15. [Persian] [Link]
Nasr T, Rismani A, Bahadori M. The significance of natural components of Quranic life in Islamic-Iranian architecture (case studies: Residential architecture of Qajar, Zand and Pahlavi Eras in Shiraz). NAQSHEJAHAN. 2017;7(3):47-62. [Persian] [Link]
Latifie M, Daneshjoo Kh. The creation of an architectural work within the creation of the universe regarding the Holy Quran. NAQSHEJAHAN. 2016;6(2):5-15. [Persian] [Link]
Khosravi M, Bemanian M, Seifian M. The role of the La'Zarar in the formation of Islamic architecture pattern. NAQSHEJAHAN. 2013;3(1):19-30. [Persian] [Link]
Noghrekar A, Hamzenejad M, Bagheri H. Socialization of Iranian house courtyard (recognizing the reinforcing features of being in the yard, through the analysis of cinema sequences). J Iran Archit Urban. 2015;5(7):45-56. [Persian] [Link]
Mahdavinejad M, Hosseini SA. Data mining and content analysis of the jury citations of the Pritzker Architecture prize (1977-2017). J Archit Urban. 2019;43(1):71-90. [Link] [DOI:10.3846/jau.2019.5209]
Mahdavinejad M. Education of architectural criticism. HONAR‐HA‐YE‐ZIBA. 2005;23(23):69‐76. [Persian] [Link]
Eslami SG, Shapourian F. The theories and methods of teaching creativity in contemporary western psychology. MOTALEAT-E TATBIGHI-E HONAR. 2014;3(6):113-24. [Persian] [Link]
Kopayi G, Naghizadeh M, Habib F. Evaluation of the Way physical components impact the enhancement of children's creativity in play grounds of urban parks. J Iran Archit Urban. 2018;9(15):21-31. [Persian] [Link]
Rahbar M, Mahdavinejad M, Bemanian M, Davaie Markazi AH, Hovestadt L. Generating synthetic space allocation probability layouts based on trained conditional-GANs. Appl Artif Intell. 2019;33(8):689-705. [Link] [DOI:10.1080/08839514.2019.1592919]
Mahdavinejad M, Shahri S. Contemporization of Tehran traditional architecture by parametric algorithm. HOVIATSHAHR. 2015;8(20):31-44. [Persian] [Link]
Mahdavinejad M, Refalian G. Parametric algorithms for unity of architecture and construction. J Iran Archit Urban. 2011;2(2):61-7. [Persian] [Link]
Mahdavinejad M, Zia A, Larki AN, Ghanavati S, Elmi N. Dilemma of green and pseudo green architecture based on LEED norms in case of developing countries. Int J Sustain Built Environ. 2014;3(2):235-46. [Link] [DOI:10.1016/j.ijsbe.2014.06.003]
Mahdavinejad M, Javanroodi K. Natural ventilation performance of ancient wind catchers, an experimental and analytical study-case studies: One-sided, two-sided and four-sided wind catchers. Int J Energy Technol Policy. 2014;10(1):36-60. [Link] [DOI:10.1504/IJETP.2014.065036]
Yousefian S, Pourjafar M, Ahmadpour Kalahrodi N. Impacts of high-rise buildings form on climatic comfort with emphasis on airflow through ENVI-met software. NAQSHEJAHAN. 2017;7(2):1-10. [Persian] [Link]
Salehi S, Naghizageh M, Habib F. Explaining the priority of place to behavior based on existentialist analysis of Islamic-Iranian architecture. NAQSHEJAHAN. 2014;4(3):17-26. [Persian] [Link]
Mahdavinejad M. High-performance architecture: Search for future legacy in contemporary Iranian architecture. Armanshahr Archit Urban. 2017;9(17):129-38. [Persian] [Link]
Mahdavinejad M. Discourse of high-performance architecture: A method to understand contemporary architecture. HOVIATSHAHR. 2017;11(2):53-67. [Persian] [Link]
Kiaei E, Baba Abbasi M. Studying the Principles and rules governing the urban structure of islamic cities in order for achieving and creation of an Islamic-Iranian utopia. NAQSHEJAHAN. 2015;5(1):59-74. [Persian] [Link]
Mazaherian H, Keynoosh A, Keynoosh A. Endogenous versus Conventional approach to residential development in revitalize urban identity of Iranian Islamic architecture. NAQSHEJAHAN. 2017;7(1):1-12. [Persian] [Link]
Kameli M, Hosseini B. The prioritization of local public buildings in time of crisis based on passive defense approach by Delphi technique. NAQSHEJAHAN. 2016;6(1):53-64. [Persian] [Link]
Pourjafar A, Ranjbar E, Khorami A. Definition of new model of urban design qualities for underground urban spaces. NAQSHEJAHAN. 2017;7(3):79-94. [Persian] [Link]
Bemanian M, Okhovat M, Okhovat H. Vibration control of high-rise buildings with tuned mass dampers (case study: Tehran International Tower). Modares Civil Eng J. 2011;10(4):97-103. [Persian] [Link]
Golabchi M, Talkhabi H, Parchami Jalal M, Bemanian M. The development and analysis of claim package model in Iran design-build projects. Manag Res Iran. 2015;18(4):111-37. [Persian] [Link]
Einifar A, Keypour S. An analysis of relationship between 'method' and 'place' of representation in postmodern arts. Honar-Ha-Ye-Ziba. 2013;18(1):5-14. [Persian] [Link]
Einifar A, Khademzade M. Recognition of the architecture of Yazd in Atabakan Period, Using historical documents (case study: Atabak Qotb-Al'Din's Dowlat-Khaneh Complex). J Archit Urban Plan. 2011;3(6):123-38. [Persian] [Link]
Azizi M, Zebardast E, Akbari R. Analyzing environmental justice in Islamic utopian ideology to apply in Islamic urban planning, case study: Rural foundation neighborhood of Safein-Kish. J Stud Iran Islam City. 2018;9(34):5-22. [Persian] [Link]
Labibzadeh R, Hamzenejad M, Noghrekar A, Khanmohammadi M. Islamic review of rapoport's environmental behavior study (EBS) for home space design model and analyzing its efficacy in design. J Archit Urban Plan. 2016;9(17):21-40. [Persian] [Link]
Mahdavinejad M. Dilemma of prosperity and technology in contemporary architecture of developing countries. NAQSHEJAHAN. 2014;4(2):36-46. [Persian] [Link]
Siadatian S, Pourjafar M. Testing the application of "justified plan graph"(JPG) in Iranian-Islamic architecture; Case studies: Rasoolian house in Yazd and a house in Masooleh. NAQSHEJAHAN. 2015;4(3):27-39. [Persian] [Link]
Abed F, Einifar A. Acoustic configurations technology in future architecture. NAQSHEJAHAN. 2016;5(4):71-80. [Persian] [Link]
Golabchi M, Habibi Savadkouhi M. Application of polymer matrix composites in retrofitting existing buildings. NAQSHEJAHAN. 2013;3(1):79-90. [Persian] [Link]
Mohammad Moradi A, Hosseini SB, Yazdani H. Controlling environmental impact of building through assessment and improvement of construction embodied energy. NAQSHEJAHAN. 2012;2(2):55-66. [Persian] [Link]
Azizi M, Gharaei A. Land use planning considering sustainable neighborhood development, with Emphasis on energy efficiency (case study: Daroos, Tehran). HOVIATSHAHR. 2015;9(22):5-18. [Persian] [Link]