ﺗﻨﺎﻇﺮ ﺟﻠﻮهﻫﺎی ﻧﻮر در اﻧدیشهﻫﺎی ﺳﻬﺮوردی و ﻣﻌﻤﺎری دوره ﺻﻔﻮیه

نوع مقاله : مروری تحلیلی

نویسندگان
1 ﮔﺮوه ﻣﻌﻤﺎری، واﺣﺪ ﮐﺮﻣﺎﻧﺸﺎه، داﻧﺸﮕﺎه آزاد اﺳﻼﻣﯽ، ﮐﺮﻣﺎﻧﺸﺎه، ایران
2 ﮔﺮوه ﻣﻌﻤﺎری، داﻧﺸﮑﺪه ﻣﻌﻤﺎری، ﻣﻮﺳﺴﻪ آﻣﻮزش ﻋﺎﻟﯽ ﻏﯿﺮاﻧﺘﻔﺎﻋﯽ دیلمان، ﻻﻫﯿﺠﺎن، ایران
3 ﮔﺮوه ﻣﻌﻤﺎری، داﻧﺸﮑﺪه ﻣﻌﻤﺎری، داﻧﺸﮕﺎه ﺗﺮﺑﯿﺖ ﻣﺪرس، ﺗﻬﺮان، ایران
4 ﭘﮋوﻫﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم اﻧﺴﺎﻧﯽ و ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت، ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ ﺗﻬﺮان، ﺗﻬﺮان، ایران
چکیده
ﻣﻘﺪﻣﻪ: اﻧﺪیشهﻫﺎی ﺷﯿﺦاﺷﺮاق در ﺟﻬﺎن اﺳﻼم از ﺟﺎیگاه واﻻیی ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ. این اﻧﺪیشهﻫﺎ در ﻋﺼﺮ ﺻﻔﻮی رواج یاﻓﺖ، ﺑﻪﮔﻮﻧﻪای ﮐﻪ ﺑﯿﺶ از ﻫﺮ زﻣﺎن دیگر ﺑﻪ ﻣﻘﻮﻟﻪای ﻣﻬﻢ و ﺗﺎﺛﯿﺮﮔﺬار در ﺟﻬﺎن اﺳﻼم ﺗﺒﺪیل ﺷﺪ. از آﻧﺠﺎ ﮐﻪ ﻫﻨﺮ ﻣﻌﻤﺎری ﺗﺠﻠﯽ اﻧﺪیشهﻫﺎ و روﺣﯿﻪ ﻣﻌﻤﺎران و اﻧﺪیشمندان ﻫﺮ دوره ﺗﺎریخی اﺳﺖ، ﻣﯽﺗﻮان اﻧﺘﻈﺎر داﺷﺖ ﮐﻪ اﻧﺪیشهﻫﺎی ﺳﻬﺮوردی ﻧﯿﺰ در ﺳﺎﺣﺖ ﻣﻌﻤﺎری ﺟﻠﻮهﮔﺮ ﺑﺎﺷﺪ. ﭘﺮﺳﺶ اﺻﻠﯽ ﭘﮋوﻫﺶ آن اﺳﺖ ﮐﻪ آیا ﻓﻠﺴﻔﻪ اﺷﺮاق ﺑﺮ ﻣﻌﻤﺎری ﺷﯿﻮه اﺻﻔﻬﺎﻧﯽ ﺗﺎﺛﯿﺮ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ؟ و اﮔﺮ ﭼﻨﯿﻦ ﺑﻮده این ﺗﺎﺛﯿﺮ در ﮐﺎﻟﺒﺪ ﺑﻨﺎﻫﺎی آن دوران ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﻮده اﺳﺖ؟ در اداﻣﻪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از روش ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺗﻔﺴﯿﺮی- ﺗﺎریخی ﺑﻪ ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻧﻈﺮات ﺷﯿﺦاﺷﺮاق و ﻣﻘﺎیسه ﺗﻄﺒﯿﻘﯽ آن ﺑﺎ آﺛﺎر ﻣﻌﻤﺎری ﻣﮑﺘﺐ اﺻﻔﻬﺎن ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﺷﺪ، ﺳﭙﺲ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﮑﻨﯿﮏﻫﺎی ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ- ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ ﺗﻨﺎﻇﺮات ﻣﯿﺎن اﻧﺪیشهﻫﺎی ﺳﻬﺮوردی ﺑﺎ ﺳﺎﺣﺖ ﻣﻌﻤﺎری دوره اﺻﻔﻬﺎﻧﯽ ﺗﺒﯿﯿﻦ ﺷﺪ. روش ﮔﺮدآوری اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪای و ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺑﻪ اﺳﻨﺎد و ﻣﺪارک ﻣﻌﻤﺎری اﺳﺖ.

ﻧﺘﯿﺠﻪﮔﯿﺮی: ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻧﺸﺎن‌دﻫﻨﺪه آن اﺳﺖ ﮐﻪ ﺷﯿﻮه اﺻﻔﻬﺎﻧﯽ ﺗﺎ ﺣﺪ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﯽ ﺑﺎ اﻧﺪیشهﻫﺎی ﺷﯿﺦاﺷﺮاق ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ اﺳﺖ. ﺗﺠﻠﯿﺎت ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﻧﻮر در ﻣﻌﻤﺎری ﺳﻠﺴﻠﻪﻣﺮاﺗﺐ، رﻧﮓ و ﺗﺰیینات، ﻓﻀﺎی ﺗﻬﯽ، اﺻﻞ ﮐﺜﺮت در وﺣﺪت، ﻣﺤﺮاب، ﮔﻨﺒﺪ ﻃﻼ و ﻏﯿﺮه را ﻣﯽﺗﻮان ﺟﻠﻮهﻫﺎی ﻧﻮر در ﻣﻌﻤﺎری این دوران داﻧﺴﺖ.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


Memarian Gh. Journey in theoretical foundations of architecture. Afrasiyabi S, editor. Tehran: Soroush Danesh; 2005. [Persian]
Noghrekar A, Hamzeh Nezhad M, Ranjbar Kermani AM. Introduction to Islamic identity in architecture. Ranjbar Kermani AM, Orazani N, editors. Tehran: Payam Sima; 2008. [Persian]
Mahdavinejad MJ. Education of architectural criticism. Honar Ha Ye Ziba. 2005;23(23):69-76. [Persian]
Pirnia MK. Stylistics of Iranian architecture. Memarian Gh, editor. Tehran: Soroush Danesh; 2005. [Persian]
Sterlin H. Isfahan, image of paradise. Arjmand J, translator. Tehran: Farzan Rooz; 1998. [Persian]
Nasr, SH. Three Muslim sages. Aram A, translator. Tehran:Amirkabir; 2013. [Persian]
Nasr SH. Interpreter of alone world and martyr of knowledge path. J Islam Educ. 1969;(10):8-19. [Persian]
Jalal al-Din Mohammad Ibn Mohammad Mawlawi. Masnavi. 1st Volume. 1st Edition. Roshan M, editor. Tehran: New World; 2006. [Persian]
Samadi Amoli D. Described of purity hierarchy. Qom: Rouh va Reyhan; 2011. [Persian]
Hoseini Khamenei SM. Life, Character and doctrine of Sadr al-Moteallehin. Kheradname Ye Sadra. 2000;(20):74-82. [Persian]
Shahab al-Din Yahya Ibn Habash Suhrawardi. Translation of Ishraq wisdom. Sajjadi J, translator. Tehran: University of Tehran; 1998. [Persian]
Gaffari MKh. Glossary of Sheikh Ishraq’s works. Tehran: Society for the Apprecition of Cultural Works and Dignitaries; 2001. [Persian]
Bolkhari Qahi H. Mystical foundations of Islamic art and architecture. Tehran: Soore Mehr; 2005. [Persian]
Ferrier RW. The arts of Persia. Marzban P, translator. Tehran: Farzan Rouz; 1995. [Persian]
Makinejad M. Pesian art history in Islamic period: Architectural decorations. Tehran: Samt; 2008. [Persian]
Scarcia GR. Art of Safavid, Zand, Qajar. Azhand Y, translator. Tehran: Mowla; 1997. [Persian]
Mahdavinejad MJ. Islamic art in challenges with contemporary beliefs and new horizons. Honar Ha Ye Ziba. 2003;12(12):23-32. [Persian]
Mahdavinejad MJ. Wisdom of Islamic architecture: Searching for the spiritual deep construction of the Islamic architecture of Iran. Honar Ha Ye Ziba. 2004;19(19):57-66. [Persian]
Pope AU. Persian architecture. 3rd Edition. Sadri Afshar Gh, translator. Tehran: Farhangan; 1994. [Persian]
Mirmiran SH, Javaheriyan F, Afshar Naderi K, Haeri MR, Shirdel B, Saremi AA, et al. What lessons can be learned from past architecture?. Abadi. 1996;6(23):29-36. [Persian]
Ardalan N, Bakhtiar L. The sense of unity: The Sufi tradition in Persian architecture. Shahrokh H, translator. Isfahan: Khak; 2001. p. 31 [Persian]
Forouzan Far B. Masnavi hadiths. 4th Edition. Tehran: Amir Kabir; 1988. [Persian]
Qomi A. Keys to heavens (Mafatih al-Janan). Mirshafiei S, editor. Elahi Ghomshei M, translator. Qom: Fateme al-Zahra; 2002. [Arabic]
Jalal al-Din Mohammad Ibn Mohammad Mawlawi. Masnavi. 2nd Volume. 1st Edition. Roshan M, editor. Tehran: Ferdos; 2006. [Persian]
Hossein Ibn Muhammad Ragheb Isfahani. Dictionary of Quranic terms (al-Mufradat fi Gharib al-Quran). Tehran: Mortazavi; 1996. [Persian]
Burckhardt T. Art of Islam: Language and meaning. Rajabnia M, translator. Tehran: Soroush; 1986. p. 97. [Persian]
Mahdavinejad MJ, Mashayekhi M. principles of the socio-cultural mosque design based on socio-cultural approach. Armanshahr, 2010;3(5):65-78. [Persian]
Nasr SH. Islamic art and spirituality. Ghasemiyan R, translator. Tehran: Hekmat; 2010. [Persian]
Mahdavinejad MJ, Nagahani N. Expression of motion concept in contemporary architecture of Iran. J Stud Iran Islam City. 2011;1(3):21-34. [Persian]