جستجو در:
دوره 14، شماره 4 - ( 1403 )
جلد 14 شماره 4 صفحات 124-105 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Tasdiqi S, KhanMohammadi M, Tarkashvand A. A comparative-analytical exploration of the differences between the evidences and remnants available from the Yazd Shamsiya complex. Naqshejahan 2025; 14 (4) :105-124
URL: http://bsnt.modares.ac.ir/article-2-76800-fa.html
URL: http://bsnt.modares.ac.ir/article-2-76800-fa.html
تصدیقی شهاب‌الدین، خان‌محمدی محمدعلی، ترکاشوند عباس. کاوشی تطبیقی-تحلیلی در تفاوت‌های میان شواهد متنی و کالبدی مجموعه تاریخی شمسیه یزد. نقش جهان - مطالعات نظری و فناوری های نوین معماری و شهرسازی. 1403; 14 (4) :105-124
1- دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران
2- دانشیار دانشکده معماری دانشگاه علم و صنعت ایران ،khanmohammadi@iust.ac.ir
3- استادیار دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران
2- دانشیار دانشکده معماری دانشگاه علم و صنعت ایران ،
3- استادیار دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران
چکیده: (9 مشاهده)
اهداف: در این مقاله، شمسیه‌ی یزد، مجموعه‌ای متعلق به قرن ۸ هجری قمری، از دریچه‌ی دو متن تاریخی «تاریخ یزد» (اثر جعفری) و «تاریخ جدید یزد» (اثر کاتب) – هر دو متعلق به قرن ۹ - بررسی می‌شود. تفاوت میان توصیفات این دو متن با یکدیگر و با کالبد بجای‌مانده از بنا، چارچوبی برای فهم این بنا و ادراک آن در گذشته فراهم سازد.
روش‌ها: این مقاله با روش تاریخی-تفسیری، ابتدا به بازشناسی مجموعه‌ی شمسیه در وقفنامه‌ی جامع‌الخیرات می‌پردازد و سپس با قیاس توصیفات جعفری و کاتب با یکدیگر و با وقفنامه و کالبد بنا، به موارد اختلاف میان توصیفات می‌پردازد. نهایتا با مداقه در بستر اجتماعی بنا و بافتار کلی این متون، به بازشناسی مجموعه‌ی شمسیه و نوع نگاه متون به آن می‌پردازد.
یافته‌ها: اختلاف اصلی بین متن جعفری و کاتب در خصوص شمسیه، نوع اشاره به جزئیات تزیینی و ممرهای آبرسانی است. همچنین در حالی که در متون قرن ۹ از دو مدرسه در این مجموعه یاد شده است، در جامع‌الخیرات تنها از یک مدرسه یاد می‌شود. تفاوت‌های خُرد دیگری نیز میان توصیف جعفری و کاتب وجود دارد.
نتیجه‌گیری: کلید فهم تفاوت‌ها، تفاوت نوع نگاه دو نویسنده است؛ در حالی که جعفری به کلیت بنا و ممرهای سطحی آب توجه بیشتری دارد، کاتب به تزیینات بنا و آب‌های زیرزمینی وزن بیشتری می‌دهد. همچنین تفاوت بستر اجتماعی قرن ۹ با قرن ۸، باعث شده است که بنای دارالسیاده‌ی شمسیه تدریجا با عنوان «مدرسه» یاد شود.
روش‌ها: این مقاله با روش تاریخی-تفسیری، ابتدا به بازشناسی مجموعه‌ی شمسیه در وقفنامه‌ی جامع‌الخیرات می‌پردازد و سپس با قیاس توصیفات جعفری و کاتب با یکدیگر و با وقفنامه و کالبد بنا، به موارد اختلاف میان توصیفات می‌پردازد. نهایتا با مداقه در بستر اجتماعی بنا و بافتار کلی این متون، به بازشناسی مجموعه‌ی شمسیه و نوع نگاه متون به آن می‌پردازد.
یافته‌ها: اختلاف اصلی بین متن جعفری و کاتب در خصوص شمسیه، نوع اشاره به جزئیات تزیینی و ممرهای آبرسانی است. همچنین در حالی که در متون قرن ۹ از دو مدرسه در این مجموعه یاد شده است، در جامع‌الخیرات تنها از یک مدرسه یاد می‌شود. تفاوت‌های خُرد دیگری نیز میان توصیف جعفری و کاتب وجود دارد.
نتیجه‌گیری: کلید فهم تفاوت‌ها، تفاوت نوع نگاه دو نویسنده است؛ در حالی که جعفری به کلیت بنا و ممرهای سطحی آب توجه بیشتری دارد، کاتب به تزیینات بنا و آب‌های زیرزمینی وزن بیشتری می‌دهد. همچنین تفاوت بستر اجتماعی قرن ۹ با قرن ۸، باعث شده است که بنای دارالسیاده‌ی شمسیه تدریجا با عنوان «مدرسه» یاد شود.
نوع مقاله: پژوهشی اصیل |
موضوع مقاله:
معماری اسلامی ایرانی پیشرو
دریافت: 1403/5/16 | پذیرش: 1403/8/13 | انتشار: 1403/11/1
دریافت: 1403/5/16 | پذیرش: 1403/8/13 | انتشار: 1403/11/1
فهرست منابع
1. اردبیلچی ایلقار، حقیر سعید، مظاهریان حامد، خاقانی سعید. مطالعه‌ی اسناد سازمان‌های بین‌المللی در تدوین رویکردهای طراحی میان بافت تاریخی در دوران معاصر. نقش جهان - مطالعات نظری و فناوری های نوین معماری و شهرسازی. ۱۴۰۳؛۱۴(۱):۶۶-۸۹. [Article]
2. امانی مصطفی، ایرنه دل موناکو آنا، ننچینی دینا. تحلیل امکان کاربرد نظریه گوستاوو جووانونی به عنوان الگوی اقدام در بافت قدیمی و کهن شهر تاریخی تبریز. نقش جهان - مطالعات نظری و فناوری های نوین معماری و شهرسازی. ۱۴۰۲; ۱۳ (۴) :۱-۲۶. [Article]
3. بهنوا بابک، رئیسی نافچی مهدی. آسیب‌شناسی شیوه‌های متداول اسکان موقت و نقش نیمه-پیش‌ساختگی بر ایجاد الگویی کارا. نقش جهان - مطالعات نظری و فناوری های نوین معماری و شهرسازی. ۱۴۰۳؛۱۴(۱):۱-۱۶. [Article]
4. پورباقر سمیه. رویکردی طراحی مبنا به معماری سرآمد: تعامل هویت بومی و فناوری‌ها نوظهور. نقش جهان - مطالعات نظری و فناوری های نوین معماری و شهرسازی. ۱۴۰۲; ۱۳ (۴) :۱۲۳-۱۴۶. [Article]
5. دانشمندی محسن، تیزقلم زنوزی سعید، میرشاهزاده شروین. بررسی و تحلیل وضعیت معاصرسازی بناهای معاصر (۱۳۲۰ الی ۱۳۴۵) در کلانشهر تهران. نقش جهان - مطالعات نظری و فناوری های نوین معماری و شهرسازی. ۱۴۰۳؛۱۴(۱):۹۰-۱۰۸. [Article]
6. ذوالفقاری طهرانی مهدیه، مهدوی‌نژاد محمدجواد، انصاری مجتبی، منصوری بهروز. شاخص های موثر در بازتعریف معماری ایرانی به عنوان معماری زیست سازگار و دوستدار طبیعت. نقش جهان - مطالعات نظری و فناوری های نوین معماری و شهرسازی. ۱۴۰۳; ۱۴ (۲) :۱-۲۰. [Article]
7. رحمانی هیوا، پورزرگر محمدرضا. بازشناخت ماهیت فضای معماری معاصر در میراث ایران زمین براساس خوانش فضای تغزل (فضای آشکار و پنهان) شعر حافظ. نقش جهان - مطالعات نظری و فناوری های نوین معماری و شهرسازی. ۱۴۰۳؛۱۴(۱): ۳۵-۴۷. [Article]
8. صدری سید علی اکبر، کابلی محمد هادی، میرزارضایی میترا، سلیمانی محمدرضا. به کارگیری مدل دیفیوژن پنهان، مبتنی بر شبکه های عصبی در ارائه الگویی برای تولید مدارک معماری (شکل زایی طرح مسکونی). نقش جهان - مطالعات نظری و فناوری های نوین معماری و شهرسازی. ۱۴۰۴؛۱۵(۱):۱-۲۶. [Article]
9. طاهری پریا، رسول زاده مریم. فراتحلیل کاربردهای هوش مصنوعی در معماری داخلی: فصل تازه ای برای ساختمان سالم. نقش جهان - مطالعات نظری و فناوری های نوین معماری و شهرسازی. ۱۴۰۳؛ ۱۴(۲):۱۳۹-۱۵۸. [Article]
10. طهموری علی، منصوری بهروز، عزیزی شادی. وجوه تاثیرگذار فناوری نوین در شکل‌گیری نمای ساختمان های آیکونیک معاصر. نقش جهان - مطالعات نظری و فناوری های نوین معماری و شهرسازی. ۱۴۰۳؛۱۴(۱):۴۸-۶۵. [Article]
11. علیزاد گوهری نغمه، شاهدی بهرام، احمدی فرشته. تحلیل مولفه‌های فضایی تاثیرگذار بر حضورپذیری فضاهای تجاری بر پایه روابط غیرشکلی؛ نمونه موردی: بازار اصفهان. نقش جهان - مطالعات نظری و فناوری های نوین معماری و شهرسازی. ۱۴۰۲؛۱۳(۳):۳۰-۵۰. [Article]
12. کریمی کیهان، معتضدیان فهیمه، موذن سجاد، چشمه قصابانی مریم. خوانش وجوه ناملموس میراث معماری صنعتی با تمرکز بر سیلوی تهران. نقش جهان - مطالعات نظری و فناوری های نوین معماری و شهرسازی. ۱۴۰۳؛۱۴(۱):۱۰۹-۱۳۶. [Article]
13. مالک کاوکانی علیرضا، مظفر فرهنگ، وفامهر محسن. کاربرد هندسه معناگرا و تزئینات حُسن‌محور در شبستان مساجد، نمونه‌های موردی؛ مساجد ارزشمند معاصر ایران. نقش جهان - مطالعات نظری و فناوری های نوین معماری و شهرسازی. ۱۴۰۳؛۱۴(۱):۱۷-۳۴. [Article]
14. مفرح بناب مجتبی، مسائلی صدیقه، اکرمی غلامرضا. بررسی دلایل کارکرد تقلیل دهنده مقررات ملی ساختمان در کم رنگ شدن مفاهیم طراحی در معماری معاصر. نقش جهان - مطالعات نظری و فناوری های نوین معماری و شهرسازی. ۱۴۰۳؛۱۴(۲):۹۹-۱۱۸. [Article]
15. منصوری رضا، افراسیابیان شقایق. بازخوانی میراث معاصر تهران و الگویابی برای هویت شهری در معماری و شهرسازی. نقش جهان - مطالعات نظری و فناوری های نوین معماری و شهرسازی. ۱۴۰۲; ۱۳ (۴) :۱۴۷-۱۸۰. [Article]
16. مهرورز فاطمه، بمانیان محمدرضا، زرکش افسانه. بهینه سازی الگوی معماری بوشهر با هدف آسایش بصری و کنترل مصرف انرژی. نقش جهان - مطالعات نظری و فناوری های نوین معماری و شهرسازی. ۱۴۰۳; ۱۴ (۲) :۲۱-۴۰. [Article]
17. نوری عبداله، دانشجو خسرو. نقش طبیعت در سازگاری محیط با مخاطب در فضاهای اداری شهر همدان. نقش جهان - مطالعات نظری و فناوری های نوین معماری و شهرسازی. ۱۴۰۳; ۱۴ (۲) :۵۷-۹۸. [Article]
18. نوری عبداله، دانشجو خسرو، فرج اللهی راد امیر. مراحلِ تولیدِ اثر معماری در ارتباط با طبیعت با هدف تربیتِ متخصصین. نقش جهان - مطالعات نظری و فناوری های نوین معماری و شهرسازی. ۱۴۰۲; ۱۳ (۳) :۱۰۲-۱۲۸. [Article]
19. نوری هرزویلی نسیم، سوزنچی کیانوش، حقیقت بین مهدی. ارائه مدل مفهومی منظر سلامت برمبنای مکانیزم‌های ادراکی/ تکاملی. نقش جهان - مطالعات نظری و فناوری های نوین معماری و شهرسازی. ۱۴۰۲; ۱۳ (۳) :۵۱-۶۶. [Article]
20. نهری زهرا، معتمدمنش مهدی. نگاهی نو به افزایش کیفیت پروژه‌های دولتی در ایران با استفاده از فناوری‌های نوین. نقش جهان - مطالعات نظری و فناوری های نوین معماری و شهرسازی. ۱۴۰۳; ۱۴ (۲) :۴۱-۵۶. [Article]
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |